Omar
Kitba ta’ Omar fil-ġurnal:
-
- Mejju 2025
Es Sidr #3
Kibli
Moħbija
fl-album tan-nanniet kien hemm tliet ritratti oħra li kienu meħuda f’daniż-żmien ukoll. Minnhom insir naf lifl-aħħar tas-sena marrus-Salini Bay Hotel, jieklu, jixorbu u jiġbdur-ritratti tax-show li kien hemmil-Pharaoh ’s Den, ta’ żeffiena nisa bojod u twal u rqaq jiddandnu b’kostumi mżejnabil-lewlu ,l-antaċċoli ur-rix . F’Diċembru kienu marru wkollil-Buskett Road House. Hemm ritratt wieħed tiegħu u tagħha flimkien: ommi liebsa dinil-libsa sewda Marokkina bħal kaftantal-bellus bil-ħjata kulurid-deheb mal-għonq. Kienetil-libsa li kien xtralha u li kien riedha tilbes biex titrawwemfil-kultura Libjana li kien kitbilha dwarha. Kienetil-libsa mdendlafil-gwardarobba tal-kamraż-żgħira għandin-nanna .Fl-ittri kien diġà beda jinsinwa biex tiffemminizza ruħha, biex tilbes bħal tfajliet oħra, biex titgħallem tkunfil-kumpanija tan-nisa, biex tagħmel affarijiet li huma eleganti, biex titkellem b’vuċi baxxa u b’ton delikat. U forsi ommi kienet qed tipprova tikkonforma daniż-żmien ? Jew forsi kienet għadha qed tipprova tagħmel sensmill-identità us-sesswalità tagħha? Naf lifir-ritratti tagħha meta kienet waħedha, ħdejnil-karozzi li kellha, ommi kienet diġà bdiet tibdelid-dehra tagħha f’waħdal-ewwel androġena u mbagħad aktar maskili. Imma forsi ma’ Otman kienet qed tesperimenta? Forsi kien opportunità? Leħħa ta’ kosmopolitaniżmu? Forsi kien xi ħadd li setgħet timraħ miegħu? Forsi riedet wild biex tkun tista’ tidħolfil-loġika ta’ riproduzzjoni normattiva għan-nies omosesswali, u allura warat-twelid tiegħi setgħet tieħun-nifs fil-liżbjaniżmu?L-omm liżbjana kienet tnebbaħni li ma nistax nibqa’ ninħeba waral-omosesswalità tiegħi biex niġġustifikal-fatt li ma rridx tfal. Ħafna qabel wennisnid-diskors dwaril-falsità tal-kontinwità normattiva, għal snin twal ġarrejt toqol kbir u sens ta’ ħtija li kont jien li waqqaftil-linja ta’ niesi b’dinid-deċiżjoni . Darba qaltli li kien madwariż-żmien li ltaqgħet ma’ Otman għat-tieni darba lil-omosesswalità kienet għadha kif daħlet, jew forsi aħjar ħarġet,fid-diskors pubbliku, li hi stess bdiet tqis b’serjetà possibbiltajiet ġodda ta’ kif setgħet tifhem lilha nnifisha. -
- Diċembru 2024
L-Aħħar Ballu
tas-Sinjorini Kien wasal lejl ieħor biex immorru
n-Natasha ’s, ballutas-sinjorini x-Xemxija limill-bidu tad-disgħinijiet beda jseħħ kull xahar u li fih konna nilbsu, nitilgħu high, u nixxalaw sakemmil-bijokimika ta’ ġisimna ma kinitx tiflaħ iktar.In-Natasha ’s ma kienx post fejn immorru nħufu. Orrajt, kien hemm min jiġi mingħalih se jgħabbi, imman-Natasha ’s kien maħkum minn spirtu ġdidfix-xena tagħna: skoprejnal-kostumi ,iż-żebgħa tal-wiċċ,it-tkaken ,ix-shows ,il-moda DIY,id-DJ sets,il-grunge queer,l-afterhours , ul-empatija kimika li fihal-ħbieb setgħu jsiru maħbubin anki jekk għal ftit sigħat fi tmiemil-ġimgħa darbafix-xahar .In-Natasha ’s kien festa kkulurita ta’ potenzjalità,l-aħħar ballu qabell-għodwa tal-omonormattività li sebħet u daħlet bħal gaffa fuqix-xena queerfil-bidu tal-millennjul-ġdid . In-Natasha’smill-ewwel kien jinħass li hu importanti għaliexmill-bidu kien iddokumentat kemmbil-video kif ukoll b’numru enormi ta’ ritratti.Mill-ewwel kien hemm sens li qed tinħoloq komunità, li konna parti minn avveniment storiku għas-sinjorini, li xi darba għad inħarsu lura u nippruvaw nifhmux’kien qed jiġri. Forsi għax, għall-ewwel darba,l-avvenimenti kienu qed jinħolqu minn persuni queer għal udjenza queer. U għalkemmin-Natasha ’s ma kienx proġett iżolat — fil-fatt kien infurmat sew minn kurrenti Londiniżi, speċjalment minn serati bħal Taboo u Kinky Gerlinky — kellu grammatika u loġika li kienu indiġeni sew. U jekk serati oħra spiss kien jingħatalhom isem partikolari,in-Natasha ’s kien jissejjaħbl-isem tal-post innifsu, qisu diġà kien hemm fih dak li Joseph u Stefan bħala organizzaturi riedu jevokaw. Ridnal-attitudni ul-ispettaklu ,l-ikkampjar uż-żagħbil ,l-ilbies ul-pirmli .Il-proġett Natasha’s kien jinvolvi organizzazzjoni rudimentarja:il-flyer kien magħmul malajr, ikkupjat fuq magnatal-photocopy tal-Malta Independent fejn għamilt żmien nikteb xi artikli għall-gazzettatal-Ħadd . Armar ma tantx kien hemm bżonn minħabba lin-Natasha ’s kien iħaddan fihil-kollezzjoni vasta li kellu Vince, sidil-post , ta’ modernarjat artistiku: minn maskeruni ta’ Gianni Vella għal-lampital-Biba ’s Emporium iżejnu kmamar sħaħ miżbugħin roża u terazzin li jagħti għal fuqil-bajja tax-Xemxija.Il-lejla kienet tkun ispirata wkoll kemmmill-mużika kontemporanja kif ukollmix-xena discotas-sebgħinijiet umill-kanzunetti tad-divi Taljani.Id-DJ queer kien fenomenu kważi ġdid — kważi, għaliex Malta diġà kien hemm DJis-Seabed , clubtas-sinjorini l-Belt maġenbit-teatru l-imwaqqa’, taħtl-art . U forsis-Seabed kienl-ewwel iterazzjoni ta’ danit-tip ta’ ambjent li fih stajt tmur biex tkun faqgħa. Spiss,il-Ġimgħa us-Sibt filgħaxija,is-Seabed kien jitbattalmin-normali għall-ħabtatal-ħdax u minn ġo kaxxa b’tieqa żgħira li minnha kienet iddoqq,il-Kekina tibda ssensel diska f’diska, sett wara sett ta’ diski kkampjati u emblematiċi għas-sinjorini, li kienu jinkludu “Where is My Man” ta’ Eartha Kitt u “On the Radio” ta’ Donna Summer.In-Natasha ’s, però, DJ Pierre kellu repożitorju enormi ta’ mużika ġo rasu u kien beda joħloq sonorità queer partikolari, infurmata minn ħsejjes elettroniċi ġodda mħalltinmad-disco klassikutax-Chic ,l-Inner City, Sylvester, Cerrone ur-ritmi tal-Italodisco. -
- Ottubru 2024
Es Sidr #2
Ramel u muntanji
Qattajt
il-vaganzi tas-sajftal-1980 kważi kollhad-dar t’ommital-Iklin .Il-patt magħha biex noqgħod hemm u nkun nista’ ngħum sa billejl, kien li nagħti daqqat’id , nieħu ħsiebl-annimali , naħselil-karozzi u niżbogħix-xatba .Il-pixxina kienetid-dinja tiegħi: nifta’l-ġebel fin-naħal-fonda u nogħdos għalih, intellaq ma’ min jinżel jgħum, u narax’qabża se nivvinta: jew gabrijoli minn fuqil-madum jew għal rasi minn fuqil-bejt . Ngħummin-naħa għall-oħra u lurafil-qiegħ u nżommin-nifs . Nitla’ niekolil-patata maxx, nagħtil-laħam ul-ħut bil-moħbilill-klieb , u nerġa’ ninżelfl-ilma .Is-sajf tal-1980 ma lbistx flokk wieħed. Għamilt sajfbil-malja , norqod, inqum, ngħum u ninħasel fiha. Kienet malja żgħira, bi strixxi ħomor u blu, u stilel bojod — bandieratal-Amerka .Fid-dar tal-Iklin tgħallimt naqra, nigdeb, innaddafl-annimali , nagħżaq, ngħum, nitkellembl-Ingliż , u nibża’. Speċjalment nibża’. Ta’ tifel kont dejjem nibża’mid-dlam , ul-Iklin kont noħlom li hemml-erwieħ għaddejjin purċissjoni minn waral-bieb tal-ħġieġtal-kċina u jduru dawramas-siġra l-kbiratal-berquq , iġorru rashom f’idhom. Qatt m’għedt lil ħadd li kont narahomfil-ħolm , u qabel norqod kont nagħfasl-imħadda fuq wiċċi u meta nkun kważi se nifga ngħid lili nnifsi, aħjar nibża’ milli mmut. Ħabib tiegħifil-klassi għamel żmien twil jgħidli li jarax-xitan jistennieh ġejmill-iskola fuqit-taraġ li kellhom malli tidħolmill-bieb . Jien,l-erwieħ tiegħi żammejthom għalija. Biss,il-biża ’ fi tfuliti xi drabi kien jieħu xejra iktar konkreta.Is-sajf tal-1980, żewġ ħallelin kienu daħlu fuqna f’nofs ta’ lejl waqt li jien kont rieqed ma’ Filumena, ommil-mara t’ommi. Ommi kienul-Gżira , xogħol. Jien kont rieqed ma’ Filumena, hifil-kamra tagħha maqfula biċ-ċavetta u jienfil-kamra tiegħi,l-ewwel waħda waral-bieb ta’ barra, fuqix-xellug ,bit-tieqa tagħti għax-xatba. Qajmunid-dawl ta’ karozza ul-inbiħ tal-klieb. Għall-ewwel ħsibt li kienu waslu ommi u allura għalaqt għajnejja biex norqod. Imma ftit minuti wara li rajtid-dawl tal-karozza jintefa, bdejt nisma’ ħsejjes u tgedwid mhuxtas-soltu . Kienu tnejn. Bdejt nismagħhom jissarawmal-bieb ta’ barra. -
- Awwissu 2024
Es Sidr #1
Għasafar
tal-passa Darba, waqt dagħdigħa bħal
tas-soltu biex narax’se nsibfil-cupboard ta’ taħt, bqajt inqalleb iktarfil-qiegħ u kien ħareġdal-file li għandi f’idi llum minn ġo baskettal-plastik isfar. Kien bejn files oħra ta’ ditta Amerikanataż-żejt u kartital-ittri ta’ ditta li m’għadnix niftakarha.It-toqol tal-file kienmill-ewwel tani indikazzjoni lil-kontenut tiegħu kien importanti u li kien qed jinħeba. Ftaħtu immedjatament umal-ewwel daqqat’għajn indunajt li kien fih skoss ittri li kien kiteb Otman Salem Otman lil ommi.Il-kitba tiegħu tixbah ftit lil tagħha. Kitbilha ħafna. Kitbilha spiss. Kont naf min kien, però kont rajtu darba biss, u kont għadni wisq żgħir biex niftakar iktar minn dikil-memorja fuġġenti u effimera li għandi ta’ raġel sħaba f’żonatal-moħħ distanti immens. Nassoċjah ma’ dar żgħiral-Gżira li xi kultant ngħaddi minn ħdejha u nħokkmal-ħajt biex inħallimal-ġakketta ftit trabmit-tmermir tal-faċċata, ma’ banju ilma sħun ifuħ, ma’ qmis bajda mgħoddija. Peròl-memorja li għandi tiegħu tieqaf hemm. Ġieli nara ismu f’xi ċertifikat maħruġmill-Insinwa , ġieli jkolli niktbu meta nkun qed nimla xi formola, u m’ilux staqsewni għalih biex joħorġuċ-ċertifikat tal-mewtt’ommi .Il-bqija , baħħ. Niftakar li dakinhar li sibtil-file , kont qrajt biċċiet minn ittri differenti f’salt, u bdejt ngħaqqad kelma minn hawn u kelma minn hemm, u bnejt storja ġo rasi fi ftit minuti.Fl-immaġinarju tiegħi ta’ tfuliti u żgħożiti, dwar Otman kelli biss storja waħda, li spiss kont nirrakkonta lili nnifsi metat-tfal l-oħra kienu jistaqsuni min hu missieri. Niftakar ħasda kbira dakinhar li smajt leħnu u rajt kliemu għall-ewwel darba f’dawnl-ittri . -
- Mejju 2024
Bur Mgħeż #5
Id-difna
tal-memorji Is-sit ta’ Bur Mgħeż jisfida
l-bijografija arkeoloġika strettatal-post; huwa proprjul-istatus ontoloġiku tiegħu bħala rovina li żammlill-arkeoloġija milli tapproprjah u għalhekk tillimital-impenn tiegħumal-inħawi ta’ madwaru umal-memorja tal-komunità li tiftakru.L-ambigwità materjali u bijografikatal-post , għalhekk, issalvahmill-politika tal-patrimonju mmexxijamill-kapital li jbiddelis-siti f’parks għat-turiżmu. Kif inhuma llum,il-fdalijiet huma parteċipi kif ukoll aġenti attivifit-trasformazzjoni ul-użu mill-ġdidtal-ispazju tal-barriera. Dan iqajjem riflessjoni fuqil-memorja ut-telf fi ħdanil-komunità tal-Imqabba.Bl-istratifikazzjoni kumplessa tiegħu,min-Neolitiku sa żminijiet moderni, Bur Mgħeż joffri metafora li forsi tista’ tgħinna nagħmlu sensmill-fdalijiet bħala palimpsesti li fihom insibu narrattivi u tifsiriet multipli, kull saff jiżvela aspetti differentital-interazzjoni tal-bniedemmal-ambjent filwaqt lil-perċezzjonijiet differentital-materjalità tal-ġeblatal-franka — kemm bħala riżors, kif ukoll bħala simbolutal-wirt kulturali, jew kodiċi semjotiku ta’ rovina — jenfasizzawin-natura suġġettiva u effimera ta’ kif nifhmu u nivvalutawid-dinja materjali.Fl-istess ħin, Bur Mgħeż jisfida wkolllill-arkeoloġija biex issib metodi li bihom tkun tista’ “taqra” u tifhem siti li għebu għalkollox jew kważi. -
- Jannar 2024
Bur Mgħeż #4
Ħallejt
it-tebut għal ġisimha bissIl-biċċiet
tal-fuħħar mifruxa u mxerrdafl-għelieqi fi Triqin-Namur fuql-għolja tal-Iklin — li ġġib quddiemekil-medda ta’ art li tiġbedmill-Imdina fuqil-lemin għal Ħal Luqa, Ħal Saflieni u Raħal Ġdid u tiftaħ fuqil-Belt fuqix-xellug — jixhdu li fejnin-nassaba Naxxarin firxul-imnasab tagħhom kien hemm, fuqil-quċċata tal-għolja, binja megalitikafiż-żmien Neolitiku. Xhieda oħra ta’ dan humal-megaliti tal-franka mixħutin ’l hawn u ’l hinn, uħud minnhom illum b’avviżi miktubin fuqhom b’żebgħa ħamra li jfakkruk biex iżżomm nadifmill-ħmieġ tal-klieb.Il-passaġġ żgħir li jagħti għal ġewwatal-għelieqi fejn hemml-imnasab għattnuh taħt saqajhoml-ewwel nies li telgħu fuq dinl-għolja . Wittewh għan-nassaba li llum tkompli tressaqhom ’l hawnl-art ġebbieda eluf ta’ snin wara.Ir-rovini Neolitiċi jagħtu affordanza tajbalin-nassaba: ħadd mhu ġej itella’ xi blokka u alluras-siġar tal-gamiem ul-kalamenti tal-insib jibqgħu hemm ġo nofs radamil-qedem .Fis-sirda Novembrina, xħin jibda jbexbex, jibdaċ-ċenċil tat-tkissirtal-megaliti biex titgħattad-dura tal-kantuntal-franka riċiklat b’qoxra ta’ ġebel selvaġġ.L-imnasab fuqil-wita bejn Ħaġar Qim ul-Imnajdra wkoll imtellgħin bi knatental-franka tal-Qrendi ul-Imqabba , u miksijin b’qoxratal-qawwi maqtugħamis-saffi tal-Magħlaq bħallikiekun-nassaba komplewit-tradizzjoni tal-bini megalitikubil-qawwi fuq barra ul-elementi internital-franka .Fl-imnasab tal-għelieqitad-Debdieba jibdal-ikkurdar: xbieki mifruxa, mololmal-kalamenti , xbieki miftuħa fuqin-naħa tal-ħaxja,il-lasti mwaħħlinmar-rażżi ,il-qfiel uċ-ċfuf maqfula.Id-dikojs tal-gamiem lesti f’posthom ul-gabjetti mqiegħda.Il-lanez tal-ġogi marbutin fejnis-siġġu fid-dura.Il-gamiema bil-kappun imxekkla u marbuta fuqis-seffut .Id-Debdieba ġebbieda, kien qallil-Mija waqt li kien qed iqallebfil-kantuniera tiegħu f’Bur Mgħeż ħdejnil-kaxxi tan-naħal, ifittex biċċa qasba.Il-Mija jiddilettabis-sfafar , u għalkemm qatt ma qalli hu, smajt li kien jinqala’ sew, tant lil-Imqabba jgħidu li kellu esebizzjonitas-sfafar l-Amerka. Qalli li hemm ħafna tipi ta’ sfafar:is-suffara tat-tgeġgiġ, għall-ġojjini, qisha buttunatar-ram li titfagħha bejn snienek ta’ quddiem u tonfoħ fiha;iz-zekzieka tar-ram u lakstu, tiġbedil-pluvieri bil-ħoss li joħroġ minnha meta tagħfasha u titlaqha. Immal-Mija kien jedha jagħmelis-sfafar tal-pluvierimill-qasab tal-bambù. Omm Shaun qaltli li missierha kellu suffara jgħidulhal-“badabut ” u missieru qalli lil-Mija kien ilu jfittex mod kif jagħmel suffara aqwa minn kull suffara oħra: ipprova minn kollox, anki lastital-biljard u lastital-ixkupi . Għamel żmien twil jonsobbis-suffara tal-ġeblatal-franka . Immafl-aħħar ,l-aħjar suffara li għamel għall-pluvieri kienet magħmulamill-għadam ta’ annimal li sab ġo barriera.Il-Mija kien qalli li ta’ tifel kien diġà jaf ibarqam u jparpar bħall-ħamiem ul-gamiem . Qalli kif kienu jaqsmu minn Bur Mgħeż għad-Debdieba, minn fejnil-kappella ta’ Santa Marija fejn illum hemmir-runway , biex jaslu fuqil-mansab . Meta ġejt biex nasal hemm jien, kelli ndurbil-pass minnTas-Sejba għal Ta’ Kandja u mbagħad fuqil-lemin biex nimxi tulit-Triq ta’ Ħal Farruġ. Ħarist ’l isfelġol-barrieri mimlijinbil-ħamrija u siġar miżgħudabil-larinġ , u minnġol-ħofra tal-Ħabel ta’ San Pawl smajtit-tgedwid tal-ħassiebatas-seklu l’għadda, jitħaddtu u jixorbu u jieklu u jimpikawbl-għerf tagħhom. Hemm kont niltaqa’ ma’ Oliver Friggieri u Joe Grima u Fr Rene, qaltli waħdamin-nisa ta’ Triqil-Parroċċa . Bqajt nieżelman-naħa tat-Torri ta’ Wilġa u dort fuqix-xellug biex nibda nimxi lejnl-għelieqi ta’ fuqil-wied . Żammejt ħarsti fuqix-xtieli tal-mansab fejn waqaft inħares lejn serbut megaliti li, bħan-Naxxari qablu, iċ-Ċaqnu ċarrat minn laħmetl-art: spettakli ġeoloġiċi b’kull folja daqs żewġ sulari mqiegħda waħda ħdejnl-oħra bħallikieku reġgħu ġew fostnal-ewwel kuntratturi u bennejja fuqil-gżejjer . Ersaqt lejhom u lmaħt warajhom muntanja ġebeltal-franka fuq xulxin. Imxejt sieket lejhom, daħħalt ħarstiġod-dell tal-għerien ta’ bejniethom,il-frisk ħelutal-franka li jhennek taħtil-qilla tax-xemx.Il-kobor tal-ġebel isaħħrek meta tkun taħtu u tmissu, tiżnu b’għajnejk, u fi mnifsejk tħalli tidħoll-umdità tal-ħamrija ul-għeruq tax-xtieli mqaċċtin u għadhom imwaħħlin miegħu, bħal drasil-art maqlugħin friski minnġol-ħanek . Dak li għandna, kien qalli Frans, franka! Taħt saqajja, fuqix-xeqliba tal-art li tibda tixħtek ’l isfel lejnil-ġebel kbir irrumblatfil-qiegħ tal-wied, rajt qtugħ rettangolarifil-wiċċ tal-blat, bħal oqbra dojoqtat-trabi li bħalhom kont rajt waqt li kont qed infittexl-oqbra fuqix-xagħri ta’ Santa Margerita ma’ Russell u Aiden. Aiden kien qalli li forsin-nies ta’ żmienil-bronż kienu jagħmlux-xtieli tal-għeneb fihom, jew forsi jaħslul-ġlud tal-annimali wara li jbiċċruhom u jqaxxruhom, u jħallud-dmija jċarċrufil-kanali dojoq u baxxi li hemm ħdejhom iserrpu ’l isfel. Kmamar abbandunatibil-barumbari meqrudin, passaġġi ta’ siment mixħut u mwitti danl-aħħar , xatba waral-oħra magħluqin, bibien f’nofs imkien imsakkrin:id-dawra tal-mansab konfoffa biex jew jobżqok ’il barra, jew jaqflek ġo nofsu. Tikka ħamra tiskariġġa: xi sponsun! Smajt leħenil-Mija: il-ġarġir isfar ta’ taħt saqajk jagħmel għalihil-ġojjin .It-tillier ux-xarbekk , dawk għall-ekri.L-għobbejra għaltal-għana . Poġġafit-tarf tal-wita jħares ’l isfel, radam ta’ ġebel imrembelmal-għargħar tal-ilma li eluf ta’ snin ilu niżel minnĦad-Dingli għall-porttal-Marsa , iħares lejnil-marki ta’ tidwir u rrumblarfl-uċuħ tal-ġnubtal-wied ul-għerien ,l-għelieqi ul-imnasab , jonfoħfis-suffara li kien qed ilesti u qalli: hawn kienu jgħixud-deffiena ta’ Bur Mgħeż. -
- Diċembru 2023
Joey Tilbes,
it-Tabù Tinża’Joey kienet tinżel imlibbsa u mpittra, saff eyeshadow abjad
mad-dawra , faxx lapesmax-xfar , u kulur skur ilellex fuqil-kappell t’għajnejha. Gloss u glitter aħmar, ras nokklibil-backcombing ul-ġnub miġbudin u llixxati lura b’pettnetad-djamantini . Meta kienet tilbes ta’ mara, kienet tħobb tagħżel xi libsatal-Haro , li kellhom ħanuttal-ħwejjeġ Tas-Sliema, moda impurtata f’Malta minn familja Anglo-Iżraeljana li kienu jgħixu hawn. Kellhom stabbilimenttal-ħwejjeġ ieħoril-Belt , ur-restorant LeRoy ġewwa Tigné. Lil dinil-familja tal-Haro,iz-zija t’ommi, Salvina kienet għall-ewwel isseftrilhom u mbagħad bdiet tieħu ħsiebit-tfal tagħhom għax kienet taf titkellembl-Ingliż . Kienet fuq tagħha u ommi dejjem tiġri magħha u ġieli kienet tmur magħha għandhom. Dinid-dar lil ommi fetħitilha orizzonti ġodda u internazzjonali ħafna, ul-Haro kien nissel fiha sens ta’ moda, avolja qliezet u qomostal-irġiel biss kienet tilbes. Junior, imma, kien galantom u jberbaq sew fuq Antoinette ul-gwardarobbi tal-Iklin kienu kmamar sħaħfil-basement tad-dar, lifil-weekend spiss jispiċċaw mimlijin sinjorini jitpittru quddiem mera rettangolari kollha bozozmad-dawra u ħwejjeġ, parrokki, u tkaken għaddejjin minn id għall-oħra ħa jaraw min se jilbes xiex. Antoinette kellha mijiet ta’ lbiesi, tant li ġielil-kontestanti tax-shows bħal Miss Sunshine kienu jilbsu kważi biss ħwejjeġmill-gwardarobba tagħha, qishal-benefattriċi tat-travestì. Wara joħorġu jiżżagħblul-Hungry Tiger u jiġu lural-għada , kulħadd daħna, kollha daħq, żuffjett, ikkampjar, riħa ta’ xorb u sigaretti, u min jorqod ’l hemm u min jorqod ’l hawn. Immal-parrokki kienu dejjem jidħlu luraġol-kaxxi tal-kartun roża b’ħabel gold biex iġġorrhom minnu, imqiegħda hemm ġew fuq irjus tondital-ġablow li fuqhom Joey kienet tpinġi għajnejn, imnieħer u xufftejnbil-make-up t’Antoinette, u meta jiġu luramiż-żagħbil tal-lejl, kienet taqla’l-eyelashes foloz u twaħħalhom fuqha.Il-parrokki kienu joħduhom darbafix-xahar il-Village Gossip, għand Manwel ul-Mimì , għal wash u blow dry. -
- Novembru 2023
Bur Mgħeż #3
Qegħedtha ġo qabar fuq
l-Għolja tal-ĦorrWasalt
l-Imqabba minn Ħal Lijabil-pass . Dħaltmit-triq tas-Siġġiewi għan-naħa Ta’ Kandja, dort fejnil-Ħabel ta’ San Pawl għalTas-Sejba u ksirt fuqix-xellug għall-inħawi ta’ Ħabelix-Xiħ .Fit-triq Ta’ Kandja, taħtix-xemx ta’ nofsinhar, kien għaddej konvoj ta’ trakkijiettal-kostruzzjoni , wieħed waral-ieħor . M’għadhomxit-trakkijiet tal-kabina ħamra mżejnabit-tberfil ul-laqmijiet tas-sidien, iġorru vjaġġ knaten għall-bini; issa Iveco u Leyland DAF iġorru terrapien u materjali kimiċi impurtati.It-triq dejqa, ut-trakkijiet isuquhom maġenbek.Id-duħħan li joħroġ maħnuq minnhom jitħallatmat-trab lir-roti jtajru minnmal-ġenb tat-triq, munzelli trab fin griż li jidħolfil-pori ta’ ġismek u ġo ħalqek. Trab li jidfen kollox taħtu, inebbaħ li kollox irid jerġa’ jintradam.Mal-ġenb tat-triq,it-trab jitħallat ma’ pakketti u loqmiettas-sigaretti mgħaffġin, biċċiettal-ħobż niexef, fliexkental-plastik mgħattnin, xtielital-ferla ta’ Malta, qanċlita u liftija ħerġin minnġol-ħitan tas-sejjieħ.Il-ħsejjes anzjużital-vetturi ,il-brejkijiet f’salt meta jindunaw bik miexi,il-ħornijiet ittikati biex iżżulmin-nofs ,il-gass ivenvental-karozzi bin-nitro,id-diski jċerċrumill-vetturi ,it-tħaffir fit-toroqbil-gafef jissieltu biex jifqgħul-art , ut-tluq ta’ ajruplani minn Ħal Luqa għal fuqil-medda tat-Tramuntanatal-gżira flimkien jikkonfoffaw biex joħolqus-sonorità tat-triq Ta’ Kandjafid-daħla tal-Imqabba. Meta nżilt minn Sqaq Buhar u dort għalTal-Isqof ,is-sħana kienet fnietni u sibt kantuniera dellijamal-ħajt tal-barriera ta’ quddiemil-ħofra fejn kien hemml-Għar ta’ Bur Mgħeż. Ta’ min kienetil-barriera ma nafx, u allura lanqas naf isimha, immamal-ħajt tagħha sibt biżżejjed dell u kenn biex nistrieħ. Tfajt fuq rasil-ilma kiesaħ kollu li kelli imma nxift f’ħakkat’għajn . Ħarist madwari. Meta tħares konxjament lejn dak li hul-familjari , tibda tinnota li qisek qatt ma tkun ħarist lejh qabel. Meta tifli sew dak li mingħalik taf b’għajnejk magħluqin, issib li hu stramb, qisu nbidel quddiem wiċċek u int ma ndunajtx, bħallikieku xi ħadd qarraq bik u wriek ħaġa b’oħra. Qisu dak li naħsbu li nafu sew,fil-verità mhu xejn ħlief ideal effimeru. Tieqaf u taħseb fuq ismekfit-tul u wara ftit tintebaħ kemm hu aljen, kemm m’għandux’jaqsam xejn ma’ dak li int mingħalik li int. Tħares lejk innifsek biex issib min int fuqit-territorju tal-ġilda mifruxa fuql-istrutturi anatomiċi ta’ ġismek, u ma ssibekx. Dawwart ħarsti sew lejnil-barriera u rajt xtielital-kappar ħerġinmix-xquq tal-ħitantas-sejjieħ li jdawruha, tawwalin bħalma qatt ma rajthom qabel, ixebilku ’l isfel għal fuqil-ħajt tal-barriera — qoxra trab jitmermertal-franka safranija li ankifil-qilla tas-sħana tidher niedja — u jiltaqgħumat-tlugħ tas-siġartat-tin li kibrumill-qiegħ .Il-kappar ut-tin kienu f’patt bejniethom biex jgħattud-dagħbien , li kien mimli ċagħaq u ħamrija. Siġartal-ħarrub utar-rummien , mololtas-saqqijiet imsaddin, kisital-ħitan tal-kmamartal-banju mormi, forntal-kċina , terrapiental-gafef: ix-xquqtal-barriera ta’ maġenb Bur Mgħeż iġorru mirduma ġo fihomit-tifkiriet tal-ewwel ġisem mejjet li tniżżel ġo fihom, imqiegħed ikkurat u mżejjenfil-kurituri mdallmatad-dagħbien taħtl-għelieqi fejn ġrew iċ-ċriev. -
- Ottubru 2023
Bur Mgħeż #2
Dfintha
fil-libsa li mietet fihaFl-immaġinarju Malti,
l-esproprjazzjoni tal-art minħabba sejbiet arkeoloġiċi għandha post kurjuż ħafna u tqanqal emozzjonijiet ambigwi. Waqt li qed nimxufl-Isqaq tal-Isqof, infittxubit-tromba l-fdalijiettat-toqob tal-Għar ta’ Bur Mgħeżfil-ħitan tal-barrieratal-armata maġenbl-ajruport , Frans qalli li missieru kien jiftaħar li taħtid-dar tagħhom kien kollu oqbra:il-kuntrattur kien radam kolloxbis-siment u ma qal xejn għax jiġutal-Gvern u jwaqqfulekix-xogħol . Imma Frans kien ambivalenti dwar dan. Ta’ ġuvni kien jaħdemfil-barrieri imma wara li spiċċal-iskola komplal-Università . Studja, qara, u llum jagħmel repliki żgħartal-figurini Neolitiċi ta’ Malta għall-gost. Meta jmur jistad matulil-lejl ma’ xattil-baħar taħtl-irdum tal-Imtaħleb, inaqqax uċuħ fuq iċ-ċagħaq lixx biex ma jkunx waħdu. Darba nżilt miegħu u wrienil-uċuħ ta’ dawk li miegħu jgħaddul-lejl jistennew lir-ril tal-qasba jiġbed. Qalli li oqbra hawn biżżejjed; m’hemmx għalfejn nossessjonawbil-passat . Kampjun żgħir biżżejjed. Kellimni fuql-idea li tordomil-qedem , u li miegħu terġa’ tidfenil-midfun . Ħadd ma jiftaħar li kisser xi sejba;it-tifrik m’hemmx ġustifikazzjoni għalih. Imma li terġa’ tordom kollox iva. Wara kollox, mirdum kien, u billi noħorġuh ma jfissirx li qed nistudjawh sew, jew li għandnal-apparat biex neżaminawh u nerġgħu npoġġuh lura f’postu.L-iskavi wkoll huma selħiet f’laħmetl-art , ftuqtal-materja tal-passat li laħqet tfarrket, tmermret, tbielet u saret ħaġa waħdamal-konglomerat ta’ madwarha. Qalli li kif jaħsibha hu, għalkemmil-Gvern jesproprja sit biex jieħu ħsiebil-qedem ta’ ġo fih, biex jipproteġih, biex tiġi studjatas-sejba u b’hekk jikberl-għarfien tagħnatal-passat ,fil-verità f’danid-diskors jiġu fuq quddiemil-bżonnijiet elitistitax-xjenza . Ħafna drabi dan jiġi ġġustifikat bħala wirt nazzjonali, lokali, jew anki universali u minħabba f’hekk jitwarrbu kemmil-bżonnijiet tal-komunità kif ukollir-rabtiet lil-komunità eżistenti għandhamal-lokalità . -
- Settembru 2023
Bur Mgħeż #1
Ftit qabel dfint ’l ommi, mort infittex qabar
Bur Mgħeż għeb
fil-baħħ . Sparixxa. Kieku ma kinux dawkl-uħud li jsostnu li semgħu lil missirijiethom isemmuh, kont taħseb li ivvintah Napuljun Tagliaferro f’konġura ma’ Temi Zammit. Ankil-isem sparixxa, u sparixxiet ukollil-grammatika tal-istat kostrutt tiegħu. Imma kif iġġibu luramill-mewt ? Kif toħorġu minn qabru stess? F’dawnl-esejs li ġejjin se nipprova nirkupra ’l-Bur Mgħeż minn għejun differenti.Mill-memorja tal-Imqabbin, fejn mhuwiex sit arkeoloġiku li kellu okkupazzjoni ristretta għal perjodu determinat, imma lokalità ta’ ħafna identitajiet u ismijiet; “ta’ Bur Mgħeż”, “Tal-Isqof ”, “Tan-Naxxari ”, “ta’ Ċetta Pizzi”.Mill-arkivji nazzjonalifl-isptar Santu Spirtu, fejn sibtl-ewwel konferma li la Tagliaferro u lanqas Zammit ma kienu qed iħarrfu. F’dawnl-arkivji , Bur Mgħeż jinqabad jissielet bejnil-portafoll ta’ proprjetajiettal-Isqof ,il-but tal-familja għonja u filantropikaTan-Naxxari ,il-kittieb Alfons Maria Galea u protagonisti oħrajn li b’xi mod jew ieħor sabu mod kif idawru lira minnu. -
- Awwissu 2023
Bil-Moħbi
fil-Beraħ Matul
il-ġurnata ,il-Ġnien , kif kien jissejjaħ, kien post għall-familji, għall-pikniks u għat-tfal biex jilagħbu fuqil-bandli; billejl,il-Ġnien kien isir spazju għall-ħufar u għas-sess, speċifikament għas-sess bejnl-irġiel . Irġiel gay kienu joħorġusal-Ġnien , waħedhom jew ma’ xi ħbieb, biex jgħidu kelma jew biex isibu ftit intimità u privatezzafil-beraħ .L-irġiel lifil-lejla tal-qtil ta’ Alfie kienufil-Ġnien tal-Gżira ma kontx normalment tarahom miġburin hekk flimkien f’nofs ta’ lejl. Kont, minflok, tilmaħhom jimxu waħedhom ’il fuq u ’l isfel fuqil-bankina bejnit-triq ta’ ġewwa li tagħti għall-baħar ul-ġnien innifsu, jew jimxu waħedhom ġewwal-arbuxelli us-siġar .L-etikett tal-ħufar kien jirrikjedi lis-“sinjorini ”, jiġifieril-irġiel gay u out, jisseparaw meta jaslu u taparsi qegħdin waħedhom għaxl-irġiel straight — “normali” — li jinżlu jħufu kienu jitkexkxu jekk jaraw roqgħa sinjorini jħufu flimkien, u allura ma jazzardawx jersqu viċin. -
- Mejju 2023
Gilgamex, Dak li Ra
l-Qiegħ L-idea li Gilgamex isib ruħu f’daru
fil-kultura ul-lingwa Maltija ma bdietx b’Montebello. Bejnl-1899 ul-1915 Alfons Maria Galea ppubblika sensielabl-isem Kotbatal-Mogħdija taż-Żmien.Fl-1913 kien ħareġin-numru 130 ta’ dinis-sensiela bl-isem Kifl-Għerf tal-Kangħanin Tnisselfil-Griegi , miktub minn F. Calleja “tal-Alġier ”. Kemm kienet tajbat-tixrida ta’ danil-ktieb ma tantx huwa ċar; li nafu hu li ma kienx hawn ħafna kopji għall-bejgħ għax Calleja kien ħallas għall-pubblikazzjoni minn butu.
Kollaborazzjonijiet:
-
- 01.03.2025
- Il-Kliem fit-Teorija
il-politika
tal-kura Sibt diffikultà
bit-traduzzjoni għal “politics of care” bħala “il-politika tal-kura” għaliexil-kelma “kura”bil-Malti hija aktar assoċjatamad-diskors mediku, bħal ngħidu aħna metat-tabib jikkura pazjent.Bit-Taljan meta ngħidu “ħu ħsieb” tiġi tradotta bħala “stammi bene”, waqt lil-frażi “nieħu ħsiebek” tiġi tradotta għal “mi curo di te”. F’danis-sens it-Taljan għandu użu usa’ għall-kunċett “curare” li jistà jfisser kemm “tieħu ħsieb” u kemm “kura”mill-mard .Bil-Malti ma nħossx lil-kelma “kura” hija adatta biex taqbadil-kunċett ta “politics of care”. -
- 24.02.2025
- Il-Kliem fit-Teorija
ħu ħsieb
Fid-dinja Ingliża u dik
tal-Punent , “to care” dejjem kienet distinta minn “thought” u “reason”. “Care” assoċjata ma’ emozzjonijiet, irtubijatal-qalb , femminilità — u mhuxil-ħsieb , li dejjem kien meqjus rett, veritier u imparzjali, kif ħafna drabi huwa mfisserfil-Punent . Qisul-Malti ma jagħmilx dinid-distinzjoni radikali bejnil-ħsieb bħala ħsieb astratt u li tieħu ħsieb xi ħadd. -
- 24.02.2025
- Il-Kliem fit-Teorija
ħarsa/lemħa
M’iniex għalkollox ċert dwar “lemħa” għax għalija din
il-kelma għandha konnotazzjonijiet passivi,fis-sens li tkun qed tiġri xi ħaġa u inti tilmaħha; u mhuxis-sens li inti qed tħares b’mod attiv u intenzjonat lejn xi ħaġa. “Lemaħ” fuq verb.mt qed tiġi tradotta bħala “to catch sight of”.Fil-każ ta’ “the look on his face” ma taħdimx “lemħa” (“il-ħarsa fuq wiċċu”). -
- 24.02.2025
- Il-Kliem fit-Teorija
tpaxxa
Jouissance, kif nafha jien, ma tfissirx biss pjaċir, imma xi ħaġa
fl-estrem , li tista’ wkoll tinkludil-uġigħ us-sofferenza . Jouissance mhix pura, fiha hemml-eċċess , hemmil-mewt , livell ta’ eċitazzjoni li kważi ma tiflaħhiex. Lacan jagħmel distinzjoni bejnil-pjaċir ul-jouissance .Il-pjaċir jobdil-liġi tal-omeostażi li nsibu f’Beyond the Pleasure Principle [Jenseits des Lustprinzips], fejnil-moħħ ifittexl-inqas tensjoni. B’hekk,il-prinċipju tal-pjaċir ipoġġi limitu fuqil-pjaċir .Min-naħa l-oħra,il-jouissance tikser dinil-liġi u hi “beyond the pleasure principle” u iktar tallinja ruħhamad-death drive [Todestrieb]. -
- 05.06.2024
- Il-Kliem fit-Teorija
abjad
Sibt diffikultà nuża
l-kliem “raġel abjad” biex ngħid “white male”bil-Malti .Bl-Ingliż , meta jintużadal-kliem , dejjem hemmis-sens ta’ deskrizzjoni legali/ġuridika jew deskrizzjonijiet ta’ suspettati u kriminalifil-gazzetti ul-films; u allural-kritika mibnija ġewwat-terminu minnu nnifsu diġà.Bil-Malti m’hemmx dikl-użanza li “raġel abjad” hija kollokazzjoni li ġġorr danis-sinifikat . Meta użajtha, ħassejt li tlift ftit minn dak li kont qed nipprova ngħid.L-istess għall-kliem assoċjat, eżempju “suġġett abjad”, “suġġett abjadtal-Punent ”, “privileġġ abjad” jewl-iktar xieraq “vantaġġ abjad”. -
- 27.05.2024
- Il-Kliem fit-Teorija
alterità
Ngħid għalija, meta nagħżel li nuża
l-kelma “alterità”, nużaha biex nirreferi għat-tip ta’ “ieħor” li jikteb dwaru Levinas.L-alterità tal-Ieħor m’għandhiexx’taqsam ma’ meta ngħidu li xi ħadd ġie othered, ċjoè meqjus inferjuri, eskluż miċ-ċentrutan-normalità , abjected (din tkun kelma oħra ta’ min ningaġġaw magħha). Kif nifhmu jien, għal Levinas,l-alterità tal-Ieħor hija dikil-kwalità (anzi, hija nonkwalità, għax ma tinqabadx f’kategoriji) li lili twaqqafni milli nirreduċilill-Ieħor għal sameness. (La qegħdin fiha, sameness kif tiġibil-Malti ? “Identiċità”? “Stessiżmu”? Hekk issuġġerew xi wħud fuqil-grupp Kelmetil-Malti fuq Facebook.)L-alterità , allura, mhijiex vjolenza (bħalma ġeneralment tkun meta xi ħadd jiġi othered); anzi, għal Levinas,il-vjolenza sseħħ appuntu metal-alterità tal-Ieħor inwaqqgħuha għall-kategorijatal-familjari . B’hekk, inkunu ħnoqniehlill-Ieħor , ġibnieh oġġett. Allura, “alterità”, għalija, iġġorr magħha konnotazzjonijiet ta’ fraġilità, valur, vulnerabbiltà li tinforma attitudni etika. Wara kollox,il-filosofija ta’ Levinas hijal-etika tal-alterità. -
- 12.02.2024
- Il-Kliem fit-Teorija
queer/kwir
Meta kont qed naħseb dwar queer,
bil-Malti , ħassejt li kemmil-verb (to queer) kif ukolll-insla tiegħu bħall-aġġettiv queer tant huma dependentifid-diskors politiku u teoretiku queer fuql-għeruq tiegħumil-Latin torquere (Sedgwick, Halberstam, Chen) illit-tħaddim ul-potenzjal tiegħu jinsab eżattamentfl-isfond (u joħroġmill-isfond ’il barra). Għalkemmil-kelma fil-verżjoni tagħha miktuba kif tinħass (“kwir”)fil-Malti qisha daħlet mhux ħażin, madanakollu, dinil-verżjoni taf toskura dan kollu li għadni kif għedt.Mill-Ġermaniku quer nistgħu naslu għat-terminu “laġenbiżmu” (eż. poeżija “la ġenba”) mentrimil-Latin torquere nistgħu naslu għat-terminu “tagħwiġ”. Però nħoss li kelmiet bħal dawn se jiddiżassoċjaw minn (u b’hekk jinjoraw) dak kollu li hu storja queer, passat queer, potenzjal queer. Naqbelmal-entrata ta’ Omar (25.04.23), li partimir-raġuni li kulħadd qed jużal-kelma queer madwarid-dinja fi kwalunkwe lingwa, hi, nissuspetta, biex tingħaraf. Barra minn hekk, ma nistax ma naħsibx lil-kelma “queer” infiltratfid-diskors kontemporanju tant li kkristallizzatsal-punt li saret “intraduċibbli” (Cassin, Apter). Dwaril-kontinġenzi , eżempju queering jew queerness, inħoss li minkejja li jistunaw ftit mhux ħażin, għandna nħalluhom hekk. (Eż: “X’jippożizzjona l-queerness bħala għodda…”)
Poddati ma’ Omar:
-
- Poddata 24.01.2025
Ħbiberija, Ħrejjef, Komunità
Fl-24 ta’ Jannar 2025
fis-6:00pm , flimkien ma’ Kurt Borg u Noah Fabri, konnal-mistednin tal-Librerija Pubblika ta’ Pembroke. Raylene Abdilla tkellmet dwaril-kitbiet f’Aphroconfuso u OmarN’Shea mexxad-diskussjoni . Kurt tkellem dwaril-ġabra ta’ esejs tiegħu sens ta’ ħarifa (Klabb Kotba Maltin 2024) u qara silta minnha. Noah Fabri tkellmet dwarir-rumanz tagħhaIt-Togħma Morra taċ-Ċiċri (Merlin 2024) u wkoll qrat silta minnu. Raylene tkellmet dwar diversi kitbiet li jidhru f’Antoloġija 1 u li jidhru wkoll online fosthom Medusa ta’ Rowena Grech,Il-Labra ,Il-Lanza ,il-Qoffa ,l-Azzarin ta’ Loranne Vella, Likantropi ta’ Davinia Hamilton, ud-Djarju ta’ Warren Bartolo. OmarN’Shea mexxat-taħdita . Tkellimna dwaril-kitba bil-Malti,il-ħbiberija ,il-karattri f’rumanz imnebbħinmill-ħbieb tal-awtur,ir-reviżjoni ,id-differenza bejnir-rumanz ul-esej , u bosta suġġetti oħra. -
- Poddata 27.03.2024
Il-Kliem
fit-Teorija Termini
fil-ħsieb kontemporanju malajr isibu ruħhomfid-diskors kulturali u politiku mingħajr ma jkun sar ingaġġamentmar-raġunijiet għalfejn nużaw lilhom flok oħrajn. Meta niktbubl-istess lingwa li biha naqraw, faċli nużawdal-kelmiet mingħajr ma nirriflettu wisq fuqhom. Iżda meta niktbubil-Malti ,id-diffikultà tat-traduzzjoni tista’ ssir privileġġ: tagħtinal-opportunità ningaġġawmill-qrib mat-termini qabel indaħħluhomfil-lingwa tagħna. “Il-Kliem fit-Teorija” huwa proġett fejn kittieba u speċjalisti jiddiskutut-traduzzjoni fil-Malti ta’ kliemfil-ħsieb kontemporanju.Il-kelliema kienu Aaron Aquilina, Noah Fabri u OmarN’Shea . -
- Poddata 22.11.2023
Noti Editorjali #2
« Id-differenza
fil-fatt hija li jiena meta bdejt nikteb esej li mhuwiex akkademiku, għalkemm huwa tekniku, għalkemmid-dettalji xjentifiċi huma preċiżi ħafna,il-metodoloġija stajt niftaħha ħafna iktar. Jiġifieri jiena stajt nintroduċil-perspettiva tiegħi, stajt pereżempju nimmaġinal-post stajt, nimmaġinar-rabja li ħass Michele Zammittan-Naxxari meta skopra lis-sit se jittieħed, meta skopra li mhux se jaqla lira. Stajt nimmaġinahom dawnl-affarijiet . Stajt nimmaġinaċ-ċriev , pereżempju, jirgħu fuqil-wita ’ ta’ Bur Mgħeż. Stajt nimmaġina konverżazzjonijiet pereżempju illil-essej akkademiku ma jħallikx tagħmel. Allura din fetħet orizzonti ġoddafil-mod ta’ kif inti tista’ tingaġġa u tiskopri post mitluf. Jiġifieri biex inti biex inti ġġib lura post mitlufix-xjenza mhijiex biżżejjed.L-immaġinazzjoni hija wkoll importanti.Il-kreattività hija importanti.Il-lingwa letterarja,il-poeżija hija importanti. » -
- Poddata 01.11.2023
Kif Tgħidha f’Qalbek
“Jekk huwa minnu, bħalma jgħidu ħafna, li kull kitba hija forma ta’ traduzzjoni,
il-kitba bil-Malti terġa’ hija traduzzjoni b’mod iktar ovvju minn dak li hu mifhum minn min jgħid hekk. F’dawnl-ewwel xogħlijiet li għandnafil-ġurnal tagħna dinit-taqbida kienet ta’ spiss parti importantimill-kitba umill-proċess editorjali. Metal-ewwel niddeċiedu li niktbu dwar suġġetti li aħna intiżi fihom imbagħad wara nagħżlu li niktbu dwarhombil-Malti , insibu ruħna nipproċessaw ideat illi dejjem qrajniehom b’lingwa oħra, probabbilmentbl-Ingliż , u li għalhekk bqajna naħsbuhom b’dinil-lingwa . Meta niġu biex nartikolawhombil-Malti nsibu ruħna nitqabdu bejnl-idea nnifisha u espressjoni preċiża u eleganti.”