Għandna Appuntament kull
Appuntamenti
-
Diċembru 2023
“
L-ikbar deċiżjonijiet politiċi li għandna bżonn nieħdu huma dwarl-ikel ”, tgħid Noah Fabri f’“Insalata”.L-ewwel il-pappa.L-ikel illum “jissimbolizza wkolll-inugwaljanza ul-inġustizzji tal-katinital-provvista ul-kapitaliżmu globali,il-ħela ul-ġuħ ”.Fil-performance li kien jisimha wkoll “Insalata”, u li ttellgħet bejn Awwissu u Ottubru 2023, Noah tkellmet dwarir-relazzjoni bejnl-ikel ul-ġeneru . Tiftakar kiffl-iktar mumenti f’ħajjitha fejn kellha bżonn tikkomunikamal-familja tagħha, ma’ nannitha u ommha, kienbit-tisjir li dan sarbl-iktar mod intens. “L-għerf tan-nisa jirrikonoxxi lil-ikel huwa xi ħaġa ħajja lil-ħin kollu qed terġa’ ssir.L-ikel ma jemminxfit-tradizzjoni ” u ma’ kull ikla li tissajjar,ir-riċetta ul-ikel jinbidlu.L-ikel huwal-mod kifid-dinja ta’ madwarna tidħol fina,il-bidu tal-proċess metaboliku tagħna bħala individwi u bħala soċjetà.L-ikel tagħna mhux innoċenti; mnejn jiġi u kif jaslilna għandu effett fuqid-destin tal-pjaneta. Noah jinnota kif nanntu kienet issajjar mingħajr ma tiżen jew tkejjel — hemm għarfien li mhux maqbudmis-sistemi teknokratiċi li jikkwantifikaw u jikkomodifikaw kollox, għarfien li jista’ jgħaddi bissfl-intimità ta’ bejn persuna u oħra,l-intimità tal-kċina utal-mejda . “Flaming Fag” ta’ Matteo Pullicino toħodnafl-intimità tal-friex,tas-sodda ,fl-intimità ta’ bewsa.Fl-attentati — minkejjad-dinja — li ngħaddu xi ħaġa, xi forma ta’ ġmiel, wieħedlill-ieħor , permezz ta’ kliem, ta’ vrus, ta’ poeżija.Il-protagonisti tal-esej ta’ OmarN’Shea , “Joey Tilbes,it-Tabù Tinża’”, iserrħu fuq lingwa sħiħa li mhux dejjem fihal-kliem . “L-ilbies ,il-parrokki ,it-tkaken ,il-make-up kienu prostetika neċessarja, bħalma kienut-teknoloġiji tal-ġisem li jipproduċu affetti u mutetti ta’ jdejn, xufftejn, għajnejn u mossi.” Jgħaddu għarfien lilhom infushom u liċ-ċirku żgħir ta’ sorellanza madwarhom anki jekk bilfors iridu jagħmlu dan għal udjenzi li huma daqqa ostili u daqqa nejjieka. “Għall-udjenza dan kollu kien farsa, ġesti trivjalizzati; stajt tkun mara biss għal dawk li huma bħalek.Il-kummiedja tal-ġeneru kienet partimill-idea tal-konsumgħall-gost .” -
Novembru 2023
“Nitwieldu u nikbru. Inwelldu u nkomplu nikbru sa ma
fl-aħħar nispiċċaw. M’hemmx mod ieħor.” Hekk tgħid Virginia lil oħtha Vera f’“Qamar Aħmar”,in-novella ta’ Simon Bartolo li qed nibdew bihadax-xahar . “Kollox jitmermer. Kollha se nispiċċaw.” Danil-fataliżmu jibda ċiklu li jiżvolġi f’ritorn — u bħal dejjem,it-tfittxija għall-istorja tagħna hija neċessarjament tfittxija għal dak li fadal minn ta’ qabilna. Ħafna drabi dinit-tfittxija toħodna fuq vjaġġ lura lejnil-post li nsejħulud-dar .Id-dar tista’ tkuntal-ġebel , jew tista’ tkun dikid-dar iktar dejjiema taħtil-blat , mnejn darba kien ġiel-ġebel innifsu.Il-fdalijiet li nsibu jafu jkunu biss għadam, ġebel, kmamar vojta. Drabi oħrajn jifdal biss dokumentifl-arkivji għaxil-qabar innifsu ndifenmaż-żmien .Fit-tielet parti ta’ “Bur Mgħeż”, OmarN’Shea jibdamill-metodi tal-arkeoloġija sakemm jgħaddigħall-mezzi li nużaw bħala bnedmin biex niftakru ’l qrabatna, kemm biex nibqgħu magħhom u kemm biex nerħulhom f’idejniż-żmien , “il-proċessi soċjali, fiżiċi u ontoloġiċi li bihomil-ħajjin jittrasformawil-ġisem bla ħajjafil-ġisem mejjet”.Il-metodu xjentifiku li tużal-arkeoloġija moderna hijal-istratigrafija , tħaffirtat-trinek li jħalluna narawis-saffi li jserrħu wieħed fuql-ieħor taħt saqajna. Metodu ieħortal-arkeoloġija huwal-kelma ,il-kitba ,it-tfittix fl-arkivji fejn kull kelma għandha saff ieħor taħtha, fejn kull riċerkatur qed jibni fuq ta’ qablu; jitgħallem, jikkollabora, imeri, jimpika. Kris Polidano,fil-poeżija tagħha “-Na -I -Hom” tinħakemmill-memorji li għadhom qed ifittxu ma’ xiex jaqbdu, ma’ immaġnitan-namrar tal-ġenituri,mal-“kanzunetti tad-Depeche Mode/li sarutal-quddiesa fejn tmuril-mummy u ma tmurxin-nanna ”.Il-memorji tal-kittieba,tal-familja utar-raħal jidħlu f’xulxin.Id-dar ,il-ġenituri ,in-nanniet ,fit-tliet xogħlijiet li għandnadax-xahar , mhumiex maqtugħinmill-komunità li jgħixu fiha. Metaż-żagħżugħ ,fin-novella ta’ Simon, jasalfir-raħal biex ifittex lil oħt nanntu, “il-pjan kien li jfittex iċ-ċimiterju biex isibid-dar ”. Iċ-ċimiterju huwar-raħal tal-imgħoddi li se jibqa’ tuliż-żmien , “it-tkomplija tal-imgħoddifl-issa biex jimxi lejnid-dejjem li ma jafu ħadd”;l-oqbra bl-istejjer tagħhom,il-kannierja li tieħu ’l kulħadd.Id-dfin kollettiv, jgħidilna Omar, “spiss jingħad li jirriflettil-identità ta’ kollettivitàfil-komunità , prassi komunifil-preistorja tal-Mediterran”. -
Ottubru 2023
Kemm hi tagħna
l-art ta’ taħt saqajna? Trid tkun tagħna biex tiflaħna? Dak li hemm taħtha u dak li jikber minnha, f’liema sens għandu jkun tagħna?Fil-Ġenesi , Adam jieħus-sjieda fuqil-ħolqien billi jagħti isem għal kollox.Fl-esej tagħha “Żerriegħa”, Davinia Hamilton tibdal-vjaġġ ta’ investigazzjonifir-relazzjoni tagħha ma’ art twelidhabil-memorja tal-ismijiettal-għasafar utas-siġar . “Nipprova nitgħallimhombil-Malti dawnl-ismijiet . Ħafna minnhom ma nafhomx, għax danis-suġġett qatt ma kien jinteressani qabel. Infittixhom fuql-internet u f’Kelmetil-Malti . Għandhom ismijiet sbieħ immens. Vjolintax-Xitwa , Bufulatal-Qamar , Sponsun, Primavera, Sultan iċ-Ċawl, Sturnell, Gardell, Ekru. Siġratal-Luq , Balluta, Siġratad-Dorf , Fraxxnu, Żagħrun.”L-ismijiet mhumiex biss sjieda imma wkoll appartenenza.L-ismijiet humar-rabta tagħnamad-dinja . Fihoml-istorja ta’ kif għexna magħhom u kif għexna bihom. Metal-proċessi storiċi u ekonomiċi jnessunal-ismijiet tal-fjuri utas-siġar , inessuhomlna bħala parti minn proċess ta’ approprjazzjoni. Meta nindunaw li nsejnal-isem tagħhom nindunaw ukoll li m’għadhomx tagħna.L-art ittieħdet minn taħt saqajna. Kif tgħid Davinia, “hemm kliem f’bosta oqsma li jinteressawni libil-Malti ma jeżistix — il-psikoanaliżi,it-teorija queer,it-teorija femminista,it-teatru ,id-disinn ,l-internet ul-industrija soċjali, fostl-oħrajn . Issir kważi impossibbli li naħseb fuqhomfil-lingwa nattiva tiegħi.Il-lingwa Ingliża ssir krozza. Dan huwa effetttal-kolonjaliżmu , li jagħmilha ta’ arbitru bejni u bejnid-dinja .” F’“Kontra Tagħna Għaliex Magħna”, Joe Gatt jikteb fuql-istorja ta’ Malta waral-gwerra u kemm kellu jgħaddi żmien qabel konna kapaċi nimmaġinaw pajjiż mingħajr ħakma barranija. Ul-fdalijiet ta’ dinit-taqbida tal-immaġinazzjoni għadhom hemm, fi lsienna,fl-imġiba tagħna u f’kif inħarsu lejna nfusna.L-aljenazzjoni kulturali hija riżultat ta’ aljenazzjoni materjali.Il-ħsieb lil-art ta’ taħt saqajna m’għandhiex tkun ta’ xi ħadd ieħor kważi kulħadd jaqbel miegħu. Imma tibqa’l-mistoqsija ta’x’se nagħmlu bihal-art meta ssir tagħna. Nistgħu naħsbu lil-ħelsien huwad-dritt li nkunu aħna biss li nisfruttawha. Jew inkella, lil-ħelsien veru huwa li nsibu mod kif naħdmu flimkienmad-dinja , ingawdul-frott tagħha, mingħajr ma nifnuha, mingħajr ma mmarrduha u nġibuhafix-xejn . U forsi nħallu lil ta’ madwarna,lin-natura ,lill-annimali u ’s-siġar jgħidulna humax’jisimhom . -
Settembru 2023
Qabel
l-arkeoloġija hemmil-ġeoloġija .Iż-żmien kif tkejlul-ġebla kważi impossibbli għalina nimmaġinawh. Dawnil-gżejjer stess huma dak li fadalmill-ħajjiet ta’ miljuni ta’ kreaturi limal-medda taż-żmien għexu f’danil-baħar . Kif jgħid OmarN’Shea fl-ewwel esej minn serje dwaris-sit ta’ Bur Mgħeż, kellhom jgħaddu “miljuni fuq miljuni ta’ snin biexil-ħlejjaq tal-ilma kkonspiraw li jinżgħu ġisimhom u jintelqu mejtin fuq dawk ta’ qabilhom biexil-pressa tal-ilma baħar tagħġinhom f’ġebla sedimentarja.”L-oqbra Neolitiċi ta’ Bur Mgħeż intesew f’temp ta’ ftit għexieren ta’ snin wara li nstabu, u llumis-sit tfittxu u ma ssibux, ħlieffl-għajdut ul-memorji tan-nies u fi ftit noti ’l hawn u ’l hemmfl-arkivji .L-arkeoloġija hija ossessjonatabl-għadam ubl-oqbra għaxfil-preistorja dak biss kien jifdal minnul-bniedem . Għemilu seta’ biss ikun bini, ul-bini jiġġarraf. Konna nħallu warajna bissl-istorja ta’ ġisimna, ta’ reazzjonijiet kimiċi u mutazzjonijiet ġenetiċi. Jewgħall-inqas hekk dejjem qaltilnad-dixxiplina tal-arkeoloġija,id-dixxiplina kolonjali per eċċellenza. Din twaqqfet b’tali mod li tgħidlek lil-għarfien tan-niestal-post huwa sekondarjugħall-aħħar .Għall-kuntrarju ,fl-esej tiegħu, Omar — waqt li jmur ifittexil-propensità tal-bniedem fuq dawnil-gżejjer li jindifenfil-blat — jipprova juża mod ieħor kif jitkellem ma’ dawnil-bnedmin tal-qedem billi jitħaddet ma’ nies li bħalhomil-ġebla tal-franka “għexu magħha, kielu minnha, inksew biha lejl u nhar”.Ir-revoluzzjoni teknoloġikatal-kitba biddlet kollox. Issa stajna nħallu warajna mhux bissl-istorja ta’ kifiż-żmien għamel ħerba minn ġisimna imma wkoll ta’ dak li ħsibna, ta’ dak li xxennaqna għalih.Il-kitba mhux stejjer biss tgħid;il-kitba malajr tibda thewden fuqiż-żmien u fuqha nnifisha. Minn danix-xahar se nibdew nippubblikaw entrati ta’ djarji minn diversi kittieba. “Għalfejn niktbu għal għada dak li ġara llum?” tistaqsi Loranne Vellafid-djarju tagħha. “X’qed inżommu ħaj verament? Għal min qed niktbu? Għalina stess bħala eżerċizzju ta’ kitba? Għalina stess bħala eżerċizzju ta’ qari dwarna stess? Jew għal min jiġi warajna li lanqas biss jafna?”Ir-ritwal tal-kitbafid-djarju ,bħar-ritwal tad-dfin, huwa sforz biex ma nintesewx minkejjal-eluf ta’ snin li jiġu warajna. Meta nindifnu u nsiru ħaġa waħdamal-blat ,l-istorja tagħna tkompli tiżvolġi fi żmien ġeoloġiku. Immaż-żmien tal-kelma jgħaddi f’ħakkat’għajn għax hemmit-tama li biha nkunu nistgħu ninftiehmu minn dawk li xi darba għad forsi jiġu jfittxuna. -
Awwissu 2023
Il-qilla tax-xemx ixxennaqnagħall-wens tal-lejl.Is-sigħat twaltal-jum ,it-toqol tal-ħars,il-parti fil-ħajja li ntgħażlet għalina, li tisirqilna ħajjitna ftit ftit, iġennunagħall-ħarba ġo dawkis-sigħat ta’ wara nżulix-xemx , meta jibda dramm ieħor. Binhar mhux tagħna imma ta’ kull min jitfa’ ħarstu fuqna, ta’ kull rendikont li nagħtu, ta’ kull ritratt li jittiħdilna.Id-dawl għandu jedd fuqna, jaf xi jrid minna.Il-persunaġġi fl-istejjer ta’ Miriam Galea jitbattlumid-dija qalilatax-xemx Maltija u jaħarbu ’l fuq lejn belt Ewropea fejnil-ġurnata mudlama kważibħal-lejl , fejn “it-temp ikrah illum” us-“sema donnu tbenġila”. U minkejjal-ħarba , kollha donnhom jistaqsul-istess mistoqsija: “Fejn qed tistaħbax-xemx tisreġ, fejn marid-dawl ?”Il-lejl jgħattik minn ħaddieħor imma jikxfek miegħek innifsek. “Fid-dlam ufix-xita qliel kulħadd kien inġabargħall-kenn ta’ daru u jien kont waħdamill-ftit iterrqut-toroq jiżolqutal-belt , jirbumbjawbl-eku ta’ passi għajjiena.”Id-dellijiet jagħtukx’tifhem li fihom tista’ timraħ, fihom tista’ ssib solidarjetà erotika, alleanza, sorellanza. OmarN’Shea jikteb dwaril-lejl ul-ispazju erotiku li jinħoloq bejnid-dellijiet fl-esej “Bil-Moħbi fil-Beraħ” fejn joħodna lura ġenerazzjoni sħiħa għal realtà li bilkemm għadha teżisti, dinja li sfaxxatfil-ġentrifikazzjoni politika u elettronika. Dinjabl-użanzi ul-etikett tagħha, b’lingwaġġ li fih innifsu kien ukoll partimis-satra . Dinjabil-ġeografija tagħha,bil-mapep tal-lejl li jistgħu jitqiegħdu fuq dawk ta’ binhar u jittrasformawl-użu us-sjieda ta’ post pubbliku,il-Ġnien tal-Gżira — li hu tiegħek għax hu ta’ kulħadd — minn lok imdawwalgħat-teatrin tal-familja matulil-jum għal wieħed mudlamgħall-“ħufar ” matulil-lejl . Immal-wens qatt mhu sħiħ, la ta’ billejl, la ta’ binhar, latad-dellijiet u lanqastal-irtokk li tuża Mona Lisa,il-protagonista tal-kitba ta’ Matthew Schembri. -
Lulju 2023
Meta Platun ried ifaħħar lil Saffo, sejħilha
l-Għaxar Muża.Id-disgħa li ġa kien hemm, biex jgħaddulill-bnedmin l-għerf poetiku, artistiku u xjentifikumill-qċaċet tal-muntanji fejn kienu jgħammru, kienu jsibu xi raġel Grieg u jfesfsulu f’widintu, biex imbagħad minnu jitkellmul-allat . Anki jekk kliem Saffo xi darba tlissen b’leħenl-allat , illum jaslilna umli u tentattiv, kelma ’l hawn, kelma ’l hemm fuq bċejjeċ ta’ papiru li jdumu sekli sħaħ biex jitfaċċaw.It-traduzzjoni l-ġdida ta’ Warren Bartolotal-frammenti ta’ Saffo, tgħidilna Loranne Vella, tidħol inkiss inkissmat-test oriġinali. Biex iġibilna lil Saffobil-Malti ,it-traduttur jindiehes magħha, jgħix magħha, joħroġha miegħu, iħalliha ssir parti minn ħajtu ta’ kuljum. Ma jagħmilx vjolenza fuqil-poeżija imma jħallilnal-ispazji tal-istorja, ta’ fejn għebul-biċċiet . Test ifframmentat nistgħu ninħallu fih daqskemm jinħall fina hu. L-istess tagħmel Rowena Grechbil-ħrejjef ul-mitoloġija , meta taqbad mit u tiddomestikah, tħallih jaħkimha imma wkoll taħkmu hi billi tiġġissem bih. Rowena tidħolfl-istorja billi tirrakkuntahamill-ġdid , billil-istorja tilbisha, tiffotografaha, iżżarmaha permezztat-teknoloġiji kollha li għandha u ġġiegħel ’l-istorja tħares lejha nnifishafil-mera tal-midja soċjali. F’“Medusa”, Rowena, bħalma tagħmel f’bostamill-istejjer li tirrakkonta, tidħolfl-istorja , issibil-mara fiha u ġġibhafid-dinja tagħna. Ma tagħtiniexl-istorja tal-eroj, li jagħmel atti ta’ barra minn hawn, u jirbaħ, u jaħkem, u jistupra, u joqtol. Naqraw, minflok,l-isforz lil-protagonista tagħmel biex tieħul-forma u ssir karattru sħiħ, li titlibbes biha nnifisha. Loranne tikkwotal-idea ta’ Ursula K. Le Guin li minbarral-istejjer vjolenti li ilna nafumill-mitoloġija , hemm tip ieħor ta’ storja li ftit ġiet miktuba. “Hemm stejjerbil-lanza ,bit-taqtigħa sfrenata, imdemmija, dwar dakil-wieħed lifl-aħħar joħroġ rebbieħ. Imbagħad hemml-istejjer bil-qoffa, li narawha timtelabil-mod il-mod, nedhew niflu kull frotta li titqiegħed fiha, nistagħġbubil-ġmiel ,bl-ilwien ,bl-emozzjonijiet li jitqanqlu fina hekk kif narawha timtela sa ma tfur. Iżda kull fejn inħarsu,l-aktar li naraw humal-istejjer bil-lanza, għaxl-istejjer bil-qoffa ma tantx jagħmlu ħoss.” Forsi Platun għolla ’l Saffogħal-livell ta’ Muża għax ma riedx jara żewġ nisa jfesfsu f’widnejn xulxin. Wara kollox, bilfors kellu jkun hemm xi spjegazzjoni sopranaturaligħall-fatt li Saffo kienet ħakmetl-immaġinazzjoni tal-qarrejja tagħha bi vrus dwarl-imħabba ,il-ġmiel ,il-biżgħat .Il-kwotidjan ,id-domestiku , jaf joħloq theżżiża,bil-mod kwiet u persistenti tiegħu, daqsl-ikbar terremot. -
Ġunju 2023
Il-kelma “imġissem”is-soltu nużawha biex infissru persuna b’saħħitha, xi ħadd li forsi qatta’ ħafna ħin f’xogħol manwali jew sigħat twal jerfa’l-ħadid . Imma, kif jgħid Kurt Borgfl-esej “Ġilda”,il-mod kif neżistu huwa mod imġissem.Il-fatt li ngħixu bħaladal-ġisem jagħtina postnafid-dinja li ngħixu fiha. Dak li nħossumid-dinja u dak li ngħidulid-dinja jitniżżel fuq, u jinqara minn, ġisimna. Charlene Galea tieħu ’l ġisimha bħalal-ktieb ta’ ħajjitha u tagħti vuċi għal kull marka li ssib fuqu.Ix-xogħol tagħha “Ġismi Battikata” kellul-ġenesi tiegħu f’serje ta’ workshops li għamlet Budapest bħala parti minn sensiela ta’ attivitajiet performattivi dwaril-ġisem ,il-moviment ul-vuċi , li ilha tesplora dawnl-aħħar snin. Għalihal-ġisem huwa kemmis-sors ta’ dak li tħoss u kemmir-reċipjent ta’ dak li jagħtiha kulma tiltaqa’ miegħu f’ħajjitha.Il-ġisem ma tħossux biss minn ġewwa, imma tarah ukoll minn barra,fil-mera tal-imġiba lejhatan-nies . Għaliex għalkemm ngħixu f’ġisimna, ġisimna mhux tagħna biss. Qed jiġi kkunsmat minn ħaddieħor u ffurmatmill-mod kif jarawh, kif iriduh.Mill-mod kif jinħabb minn ħaddieħor ul-mod kif inhu għodda f’makkinarju ikbar minn kull ġisem individwali, makkinarju ekonomiku u politiku. Fuqil-ġisem tinkitebl-istorja tagħna;ir-rendikont tal-ġisem huwar-rendikont tal-ħajja tagħna. Charlene tieħul-idea tal-kitba fuqil-ġisem ukoll b’mod dirett permezztat-tpinġija . Kontral-istorja lid-dinja uż-żmien inaqqxu fuq ġisimha, hi tikteb fuqil-ġilda tagħha ittralid-dinja biex tgħidilha xi ħaġa lura.In-nifs ,il-vuċi ,il-ħsieb ,il-moviment ,l-azzjoni huma kollhal-arti ta’ Charlene.Fil-leħen issibil-ftit garanzija li hemm xi ħaġa li tibda ġewwa u li tipprova tgħidl-istorja ta’dal-ġisem minn taħtil-ġilda . Kif jikteb Kurt, “il-ġilda tgħattik filwaqt li tikxfek bħala kreatura vulnerabbli”. Għalih,il-waqgħa ta’dal-ġisem vulnerabbli, faċilment immarkat, hija dik li tagħmilna bnedmin, dik li żżommna milli nkunu allat. -
Mejju 2023
Jekk huwa minnu, bħalma jgħidu ħafna, li kull kitba hija forma ta’ traduzzjoni,
il-kitba bil-Malti terġa’ hija traduzzjoni b’mod iktar ovvju minn dak li hu mifhum minn min jgħid hekk. F’dawnl-ewwel xogħlijiet li għandnafil-ġurnal tagħna dinit-taqbida kienet ta’ spiss parti importantimill-kitba umill-proċess editorjali. Metal-ewwel niddeċiedu li niktbu dwar suġġetti li aħna intiżi fihom imbagħad wara nagħżlu li niktbu dwarhombil-Malti , insibu ruħna nipproċessaw ideat illi dejjem qrajniehom b’lingwa oħra, probabbilmentbl-Ingliż , u li għalhekk bqajna naħsbuhom b’dinil-lingwa . Meta niġu biex nartikolawhombil-Malti nsibu ruħna nitqabdu bejnl-idea nnifisha u espressjoni preċiża u eleganti. Dan huwal-każ mhux biss għal suġġetti akkademiċi iżda wkoll għal vjaġġi interni dwar minfil-fatt aħna. Romeo Roxman Gatt jiġi lura Malta u jibda jaħsebbil-Malti fuql-istorja tal-ġeneru tiegħu, suġġett li kien dejjem jaħseb u jikteb dwarubl-Ingliż . Sa dakiż-żmien ,l-għażla li ma jużaxil-lingwa materna kienet għalih mod kif ifittex kuntest li jħallih jartikola lilu nnifsu.L-isforz li jużal-Malti joħroġl-aktar meta Romeo jipprova jitkellem dwaru nnifsu u dwaril-ħajja fid-darmal-familja , u f’Malta b’mod ġenerali,bl-istess lingwa. Dintal-Malti mhix unika. Kull fejn missewl-imperi ġabu magħhom u ħallew warajhom frammenti u aljenazzjonijiet. F’La coscienza di Zeno, li ħareġ eżatt mitt sena ilufl-ewwel snintal-psikoanaliżi ,il-protagonist jibda vjaġġ internbit-Taljan , ilsien barrani kemm għal Zeno kif ukollgħall-awtur , Italo Svevo. Jistħimid-“djalett ” Triestin tiegħu u jgħid illi meta jitkellem bih, jispiċċa jgħid biss dak li għandu frażi lesta għalih, u jħalli barra dak kollu li għalih m’għandux vokabularju. Li nġibu ’l Svevofil-Malti , imbagħad, ifisser li qegħdin inħaffru f’iktar minn saff wieħedtal-istorja tagħna. Ukoll, meta konna qed naħdmu ma’ OmarN’Shea fuqil-proġett tat-traduzzjoni tiegħutal-Gilgamex fil-Malti, rajna kemm hu sforz kbir li nsibu aċċess direttgħall-idjoma ul-kultura Semitika mingħajris-saff ta’ termini u interpretazzjoni Ingliżi. Li nieqfu naraw dinid-dinja mil-lenti kolonjalista li dejjem għamlet tagħhal-istorja taċ-ċiviltà.