Noah Fabri studja
Kitba ta’ Noah fil-ġurnal:
-
- Diċembru 2023
Insalata
Il-memorja fl-ikel tinfed b’mod sottili. Jien u nagħmel l-insalata kont qed niftakar, mingħajr ma kelli għalfejn nitkellem, sempliċiment billi nirrepeti b’ġismi l-azzjonijiet li għaddewli ommi u ommha. Meta nikkunsidraw l-ikel, irridu naħsbu fuq lingwa sħiħa mhux mitkellma, irridu naħsbu fuq il-ħin b’mod differenti, irridu nidħlu fi ħsieb fuq livell għalkollox differenti minn dak kapitalist li jorganizzalna l-ħajja ta’ kuljum fid-dinja pubblika tal-lum. Fil-verità, fil-privat u fi ċrieki żgħar, kull wieħed u waħda minna għandna l-possibbiltà biex naħsbu b’ontoloġija kompletament differenti minn dik tal-Illuminiżmu. U iktar ma nsajru flimkien u naqsmu l-ikel u l-għajnuna bejnietna, iktar dawn iċ-ċrieki nistgħu nkabbruhom. L-ikel jgħaqqad u jagħti dar u post għall-kenn lil min joffrih u jaqsmu. Huwa importanti li nagħrfu l-valur politiku li nieħdu ħsieb xulxin, xi ħaġa li t-teorija femminista ilha tinsisti dwarha. Meta taqsam ikla kważi dejjem tkun qed toħloq familja, u għalija l-familja ta’ veru tinħoloq meta nieklu flimkien b’mod intenzjonali.
-
- Mejju 2023
Ħsieb
il-Ħamiema Faqqgħet bħall-qniepen tal-knisja t-twerżiqa ta’ sajjetta tas-sirena tal-pulizija. Maimouna kienet ilha tliet snin taħdem fil-ħanut ħdejn il-pont li jaqsam il-Ħamrun u l-Marsa. Kienet taf kull rokna u xkaffa, kull loġika organizzatorja, u kull bidla li kienet saret fuq il-post. L-irwejjaħ tal-ħitan ma baqgħetx ixxommhom, ix-xufiera li kienu jġibu l-konsenji saret tafhom sew, il-klijenti, sintendi, saru qishom tal-familja, qalb it-tibdil u ċ-ċaqliq tan-nies, u l-kollegi waslu u telqu bħall-għasafar tal-passa. Xorta rnexxielha żżomm ċerta distanza mentali mill-imgħallem u l-ħajja tal-ħanut; minkejja li kienet tħobb taħdem, dan l-aħħar l-idea tax-xogħol innifisha kienet qed taraha velenu tal-moħħ.
Kollaborazzjonijiet:
-
- Frar 2024
Il-Mara
tas-Suldat Fil-bidu, jekk qatt kien hemm bidu, il-maħbubin kollha sejħu lilhom infushom amazzuni. Huma u jgħixu flimkien, jinħabbu, jiċċelebraw lilhom infushom, jilagħbu, fiż-żmien meta x-xogħol kien għadu logħba, il-maħbubin fil-ġnien tal-art baqgħu jsejħu lilhom infushom amazzuni tul Żmien id-Deheb kollu. Imbagħad, xħin twaqqfu l-ewwel bliet, bosta maħbubin kissru l-armonija oriġinali u sejħu lilhom infushom ommijiet. Minn dan iż-żmien ’l hemm, il-kelma amazzuna saret tfisser għalihom tifla, li qatt ma tikber, immatura, dik li qatt ma tħaddan id-destin tagħha. L-amazzuni tkeċċew mill-bliet tal-ommijiet. Kien f’dak il-mument li dawn saru vjolenti u bdew jiġġieldu biex jiddefendu l-armonija. Għalihom, l-isem antik amazzuni baqa’ bit-tifsira oriġinali. U minn issa beda jfisser xi ħaġa aktar: dawk li jħarsu l-armonija. Minn hemm ’il quddiem stajt issib amazzuni f’kull żmien, f’kull kontinent, gżira u xatt. Dħalna fiż-Żmien Glorjuż grazzi għall-amazzuni tal-lum. Ħafna drabi maħbuba tuża ġesti biex b’ġisimha ssir tixbah dak l-annimal jew dawk l-annimali li l-aktar li għandha affinità magħhom u b’hekk tagħti pjaċir lill-maħbuba tagħha. Dan isir aktar faċli meta tkun taħt ipnożi. Trid tinsa l-mossi ta’ kuljum u ssib dawk tal-annimali tagħha. Din mhix imitazzjoni tal-annimalesk: din hija mima. Hija ħaġa diffiċli biex taqbad u tagħmilha spirtu pront, anki jekk il-maħbuba ssaqsiha biex tagħmilhielha bl-ikbar ġentilezza. “Meta ssaqsini biex nagħmilha ta’ ġemel, niddejjaq, għax rari jirnexxili.” (Charlotte Plume, Iċ-Ċirku Tiegħi, Gallija, Żmien il-Konkos.)
-
- 01.03.2025
- Il-Kliem fit-Teorija
il-politika
tal-kura Sibt diffikultà bit-traduzzjoni għal “politics of care” bħala “il-politika tal-kura” għaliex il-kelma “kura” bil-Malti hija aktar assoċjata mad-diskors mediku, bħal ngħidu aħna meta t-tabib jikkura pazjent. Bit-Taljan meta ngħidu “ħu ħsieb” tiġi tradotta bħala “stammi bene”, waqt li l-frażi “nieħu ħsiebek” tiġi tradotta għal “mi curo di te”. F’dan is-sens it-Taljan għandu użu usa’ għall-kunċett “curare” li jistà jfisser kemm “tieħu ħsieb” u kemm “kura” mill-mard. Bil-Malti ma nħossx li l-kelma “kura” hija adatta biex taqbad il-kunċett ta “politics of care”.
-
- 24.02.2025
- Il-Kliem fit-Teorija
ħu ħsieb
Fid-dinja Ingliża u dik tal-Punent, “to care” dejjem kienet distinta minn “thought” u “reason”. “Care” assoċjata ma’ emozzjonijiet, irtubija tal-qalb, femminilità—u mhux il-ħsieb, li dejjem kien meqjus rett, veritier u imparzjali, kif ħafna drabi huwa mfisser fil-Punent. Qisu l-Malti ma jagħmilx din id-distinzjoni radikali bejn il-ħsieb bħala ħsieb astratt u li tieħu ħsieb xi ħadd.
-
- 12.02.2024
- Il-Kliem fit-Teorija
queer/kwir
Meta kont qed naħseb dwar queer, bil-Malti, ħassejt li kemm il-verb (to queer) kif ukoll l-insla tiegħu bħall-aġġettiv queer tant huma dependenti fid-diskors politiku u teoretiku queer fuq l-għeruq tiegħu mil-Latin torquere (Sedgwick, Halberstam, Chen) illi t-tħaddim u l-potenzjal tiegħu jinsab eżattament fl-isfond (u joħroġ mill-isfond ’il barra). Għalkemm il-kelma fil-verżjoni tagħha miktuba kif tinħass (“kwir”) fil-Malti qisha daħlet mhux ħażin, madanakollu, din il-verżjoni taf toskura dan kollu li għadni kif għedt. Mill-Ġermaniku quer nistgħu naslu għat-terminu “laġenbiżmu” (eż. poeżija “la ġenba”) mentri mil-Latin torquere nistgħu naslu għat-terminu “tagħwiġ”. Però nħoss li kelmiet bħal dawn se jiddiżassoċjaw minn (u b’hekk jinjoraw) dak kollu li hu storja queer, passat queer, potenzjal queer. Naqbel mal-entrata ta’ Omar (25.04.23), li parti mir-raġuni li kulħadd qed juża l-kelma queer madwar id-dinja fi kwalunkwe lingwa, hi, nissuspetta, biex tingħaraf. Barra minn hekk, ma nistax ma naħsibx li l-kelma “queer” infiltrat fid-diskors kontemporanju tant li kkristallizzat sal-punt li saret “intraduċibbli” (Cassin, Apter). Dwar il-kontinġenzi, eżempju queering jew queerness, inħoss li minkejja li jistunaw ftit mhux ħażin, għandna nħalluhom hekk. (Eż: “X’jippożizzjona l-queerness bħala għodda…”)
Poddati ma’ Noah:
-
- Poddata 24.01.2025
Ħbiberija, Ħrejjef, Komunità
Fl-24 ta’ Jannar 2025 fis-6:00pm, flimkien ma’ Kurt Borg u Noah Fabri, konna l-mistednin tal-Librerija Pubblika ta’ Pembroke. Raylene Abdilla tkellmet dwar il-kitbiet f’Aphroconfuso u Omar N’Shea mexxa d-diskussjoni. Kurt tkellem dwar il-ġabra ta’ esejs tiegħu sens ta’ ħarifa (Klabb Kotba Maltin 2024) u qara silta minnha. Noah Fabri tkellmet dwar ir-rumanz tagħha It-Togħma Morra taċ-Ċiċri (Merlin 2024) u wkoll qrat silta minnu. Raylene tkellmet dwar diversi kitbiet li jidhru f’Antoloġija 1 u li jidhru wkoll online fosthom Medusa ta’ Rowena Grech, Il-Labra, Il-Lanza, il-Qoffa, l-Azzarin ta’ Loranne Vella, Likantropi ta’ Davinia Hamilton, u d-Djarju ta’ Warren Bartolo. Omar N’Shea mexxa t-taħdita. Tkellimna dwar il-kitba bil-Malti, il-ħbiberija, il-karattri f’rumanz imnebbħin mill-ħbieb tal-awtur, ir-reviżjoni, id-differenza bejn ir-rumanz u l-esej, u bosta suġġetti oħra.
-
- Poddata 11.05.2024
Noti Editorjali #5
« Dawn il-proċessi kollha huma xi ħaġa li tinteressani peress li ovvjament huma assoċjati aktar man-nisa, max-xogħol tan-nisa, li mhux mhuwiex valutat, ma tistax tikkapitalizzah. Jiġi kkapitalizzat, imma l-bażi tiegħu mhix il-kreazzjoni tal-valur, il-valur tiegħu mhux ekonomiku imma huwa soċjali. Qiegħed biex tirriproduċi s-soċjetà, jew tħaddan ’in-nies, biex tieħu ħsiebhom. Dak huwa l-valur prinċipali ta' dan it-tip ta' xogħol. Allura nieħu gost nuża dan it-tip ta' xogħol meta nkun qed naħdem fuq proġetti artistiċi. Nieħu gost nagħmilhom waqt li nkun qed nitkellem ukoll fuq il-ġeneru. Meta għamilt Huma min huma? kont qed inħit liebsa u nitkellem speċifikament fuq il-pronomi. Għal Insalata għamilt insalata waqt li tkellimt fuq ir-relazzjoni tiegħi mal-ikel u l-ġeneru, il-preżentazzjoni u l-ħsieb tiegħi marbut mal-ikel u l-ġeneru. Jiġifieri dejjem kien hemm dawk l-ideat. Anki fil-kitba, meta nkun qed nikteb, dejjem nidħol fid-dettal fuq l-ikel, fuq is-sensi, fuq l-affarijiet effimeri tal-ħajja ta' kuljum. Jiġu anka mill-istudji tiegħi tal-Antropoloġija, li vera tiffoka fuq il-ħajja ta' kuljum, u vera l-ħajja ta' kuljum iġġibha maġika. U dik xi ħaġa li dejjem pruvajt nagħmel għax għalija l-ħajja ta' kuljum hija maġika speċjalment f'postijiet fejn il-kapitaliżmu ma tantx jirnexxielu em jippenetra. Għalhekk ukoll vera nidħol fuq is-sensi, fuq il-proċessi tal-ġisem. U li l-karattri jkunu konxi mill-ġisem tagħhom, x'qed jagħmlu fl-ispazju u dawn l-affarijiet kollha li l-loġika assoċjata mal-patrijarkat ma tagħtix kas, għalija huma l-aktar affarijiet importanti fil-ħajja tal-bniedem. »
-
- Poddata 27.03.2024
Il-Kliem
fit-Teorija Termini fil-ħsieb kontemporanju malajr isibu ruħhom fid-diskors kulturali u politiku mingħajr ma jkun sar ingaġġament mar-raġunijiet għalfejn nużaw lilhom flok oħrajn. Meta niktbu bl-istess lingwa li biha naqraw, faċli nużaw dal-kelmiet mingħajr ma nirriflettu wisq fuqhom. Iżda meta niktbu bil-Malti, id-diffikultà tat-traduzzjoni tista’ ssir privileġġ: tagħtina l-opportunità ningaġġaw mill-qrib mat-termini qabel indaħħluhom fil-lingwa tagħna. “Il-Kliem fit-Teorija” huwa proġett fejn kittieba u speċjalisti jiddiskutu t-traduzzjoni fil-Malti ta’ kliem fil-ħsieb kontemporanju. Il-kelliema kienu Aaron Aquilina, Noah Fabri u Omar N’Shea.