•  

Abeċedarju

  1. Aħdar, aħdar, u aħdar, jien u nongħos fuq il-ferrovija fi triqti lura lejn il-belt. Quddiemi mara fil-ħamsinijiet taħdem il-crosswords minn fuq ktejjeb f’ħoġorha. Xagħarha maħlul mimli ħjut griżi, u wiċċha abjad terra. Ħdejja tfajla tistudja ’l  King Lear u barra jnixxi l-aħdar. Aħdar u aktar aħdar. Għaddejjin ħafna sigar, u għelieqi, u djar weqfin waħidhom fil-wesgħat miftuħa. Mogħdijiet fil-kampanja, ħamrija mxarrba u ċpar fuq l-għoljiet. Bogħod wara bogħod, tul ta’ sema, griż, għal dejjem ta’ dejjem. Xagħrek ukoll ittektket melħ. Il-ġilda xierfa u għajnejk tqal bħaċ-ċomb. Koppja żagħżugħ

    — “Lejl u Nhar” ta’ Miriam Galea

    — “Lejl u Nhar”
    ta’ Miriam Galea

  2. Bil-miġja tar-reality TV, is-sorveljanza ġiet trasformata f’forma ta’ divertiment li nnormalizzat l-att ta’ li tiġi osservat. Billi s-sorveljanza ġiet ippreżentata bħala esperjenza eċitanti, li ma tagħmilx ħsara, u anki ta’ aspirazzjoni, programmi bħal Big Brother għenu biex iwittu t-triq għal soċjetà fejn is-sorveljanza high-tech mhux biss tiġi aċċettata iżda mħaddna b’mod attiv. Big Brother, li fil-kitba ta’ George Orwell kien twissija kontra stat ta’ sorveljanza, issa nbidel f’ikona tal-kultura — u jservi bħala reklam għall-kapitaliżmu ta’ sorveljanza fejn it-traċċar tan-nies u l-ġbir

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun…” ta’ Davinia Hamilton

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun li Jmiss”
    ta’ Davinia Hamilton

  3. Ċertament, dawn il-magni tal-qari se jaħjuha l-letteratura. Fl-aħħar ikollna ġgajta fuq ġgajta ta’ qarrejja li anki jekk jitħajru jiktbu huma stess, xorta waħda jifdlilhom il-ħin biex jaqraw il-kitba tagħna. L-ilsna ż-żgħar, li s’issa jkunu gawdew mill-prestiġju tal-kitba artiġġjanali, issa jindunaw li jistgħu jibbenefikaw iktar minn din l-innovazzjoni milli biss joqogħdu jistennew li kulħadd jiggustahom għax żgħar. F’daqqa waħda jkollna miljuni fuq miljuni ta’ qarrejja u l-Malti jkollu sfera kbira daqs tal-Ingliż, l-Ispanjol, l-Għarbi, in-Navajo. Ilsienna issa jkun oċean immens, kożmos sħiħ ta’

    — “Il-Magna tal-Qari” ta’ Joe Gatt

    — “Il-Magna tal-Qari”
    ta’ Joe Gatt

  4. Chaosmose huwa t-titlu tal-ktieb finali ta’ Félix Guattari. Il-kunċett ta’ kaosmożi ħareġ mix-xogħol preċedenti ta’ Guattari, partikolarment mill-kunċett tar-ritournelle tiegħu u ta’ Gilles Deleuze. It-terminu “kaosmożi” jalludi għall-pożizzjoni ta’ awtorità tal-kaos, u l-prospett tal-evoluzzjoni ożmotika tal-kaos innifsu. Il-ħidma fundamentali tal-kaosmożi hija l-interazzjoni bla waqfien bejn ir-respirazzjoni kosmika u r-ritornelli tas-singularità. L-ordni stabbilita — soċjali, politika, ekonomika u sesswali — għandha l-għan li tinforza konkatenazzjoni li twebbes u toħnoq l-oxxillazzjo

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #2” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  5. Dan ma kienx l-unika struttura militari abbandunata li nħatfet u l-użu tagħha nbidel skont il-bżonnijiet ta’ Malta ħielsa. Lanqas ma kien l-uniku post li żżarma, mil-lejl għan-nhar, minn kulma seta’ jinġarr. F’dar antika li ħabib tiegħi għadu kemm xtara kien hemm mejda li ħallew hemm it-tfal tal-inkwilini ta’ qabel, żewġt aħwa xjuħ li għexu fil-wens u l-għanqbut ta’ Bubaqra, u mietu t-tnejn wara xulxin fil-bidu tal-pandemija tal-COVID-19. Qabel telqu, it-tfal u n-neputijiet żarmawha minn kollox ħlief għal dil-mejda, li għadha fi stat tajjeb ħafna, b’wiċċ tal-irħam. Kollox qalgħulu qabel telqu, s

    — “Biex Tara Kif Jgħixu l-Oħ…” ta’ Ryan Falzon

    — “Biex Tara Kif Jgħixu l-Oħrajn”
    ta’ Ryan Falzon

  6. Erġajt lura Malta. U ilni ġa sena hawn. Bla ħsieb kienet din, ġita tas-sajf bħal kull sena oħra iżda din id-darba fost affarijiet oħra, kienet aħbar kerha li żammitni hawn. Ejja ngħidu li kien u għadu jagħmel sens li jien, Romeo, ninsab hawn. Sirna nafu li missieri kellu kanċer fl-istonku, ikrah ferm, tal-biża’ waħx. Imnalla kellu l-għasafar biex jedha u lil ommi, li hi l-pilastru tal-familja u mingħajrha ma nagħmlu xejn. Imnalla kellna ftit minn dawn l-għasafar id-dar magħna għax lil ommi ħabbewha wisq, u hi lilhom. Ommi tqala waħda kellha, u ħarġulha tnejn f’daqqa. Ifhem, mhux eżatt hekk l-ist

    — “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

    — “Qarn (silta)”
    ta’ Romeo Roxman Gatt

  7. Fl-ewwel jiem sfaritlek il-ġilda, ħalibi ma ġbidtux. Sqejtek tant tajjeb għal xhur sħaħ; niekol jien, tiekol int. Naf li l-ħlewwa tħobbha daqsi imma l-ħwawar ma tridhomx, waqaft nikolhom ’ħabba fik. Ixrob, sabiħ tiegħi. La kafè u lanqas te m’għadni nieħu, għax naf x’burdata jkollok int jekk nixrobhom jien. Imm’issa, għax barra, bħal donnok ma tafnix, ma nafekx. Erda’, ħanini, erda’ ħa tgħix. Ridtek tixrob ħalibi għal sena, sentejn, għal tlieta, nieqfu biss meta jasal iż-zmien. Mhux issa, mhux wara biss tlett ijiem. Hawn wisq nies bejnietna, jgħiduli x’għandi nagħmel bik. Irridna waħidna, i

    — “Aċtu fl-Istonku” ta’ Loranne Vella

    — “Aċtu fl-Istonku”
    ta’ Loranne Vella

  8. Ġilda. Kull bniedem adult għandu mal-erba’ kilogrammi ġilda. Jekk issaqsi lil xi ħadd għal lista tal-organi li għandu l-bniedem, għid li dak li jkun se jinsa jsemmilek il-ġilda, li hija l-ikbar organu fil-bniedem. Il-ġilda tgħattina, tiksina, bħal burdura li żżomm kollox fil-konfini tagħha, fi ħdanha. Il-ġilda tipproteġina, mill-elementi u minn daqqiet li kieku ma kienx għaliha jaqilgħuhom organi iktar sensittivi. Però l-ġilda hi tfakkira li aħna mġissma. Ma tantx tintuża dil-kelma f’dan is-sens; forsi messha tintuża iżjed. Qabel ma aħna dak jew l-ieħor, anzi, sabiex inkunu dak jew l-ieħor

    — “Ġilda” ta’ Kurt Borg

    — “Ġilda”
    ta’ Kurt Borg

  9. Gilgamex huwa x’aktarx l-uniku persunaġġ mil-letteratura tal-Lvant Nofsani Qadim li huwa magħruf fuq livell popolari. Fil-fatt, ħafna għandhom l-impressjoni li l-Gilgamex huwa l-uniku xogħol letterarju li qatt inkiteb jew li nafu bih mid-dinja tal-Mesopotamja. Ħafna mill-ftit Assirjologi li hawn fid-dinja jersqu lejn l-istudju tal-Mesopotamja minħabba Gilgamex, spiss biex jaqraw il-ġrajjiet tiegħu bl-Akkadi, għax din il-lingwa tħaddan id-djaletti tal-Assirja u l-Babilonja. Ħafna huma dawk li jaħsbu li l-ġrajja nstabet kollha, li għandna llum kull framment li hemm bżonn biex ngħaqqdu t-tifrik fli

    — “Gilgamex, Dak li Ra l-Qiegħ” ta’ Omar N’Shea

    — “Gilgamex, Dak li Ra l-Qiegħ”
    ta’ Omar N’Shea

  10. all-ħabta ta’ Settembru, fit-tarf tax-xtajta fejn l-ilma tal-baħar baxx imelles ir-ramel u jqarmeċ mal-blat qabel jieqaf ħesrem mal-ġenb tat-tarmak imwitti għal mijiet ta’ kilometri tul Ras es Sidr, għandhom ħabta jinżlu erba’ monakelli żgħar, pluvieri li tiġbidhom ix-xamma ta’ xi gamblu jew xi bebbuxu u jinżlu jnaqqruh b’munqar ponta ta’ lapes. Ma tantx tara minnhom f’dawn l-inħawi; jafu li l-iskrataċ imferrxa ’l  hinn u ’l  hawn mhumiex sinjal ta’ merħba. Saqajhom irqaq u tawwalin imma għal għasafar li jħobbu jiddandnu fl-ilma, mhumiex twal daqskemm tistenniehom. Iħaffu fuq ir-ramel, bieżla, g

    — “Es Sidr #1” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  11. Huwa mifhum li Saffo kitbet madwar għaxart elef vers, li fil-Greċja Antika kienu jinqraw billi kienu jinsabu miġburin f’disa’ volumi. Minn dan kollu fadlilna biss 650 vers. Biċċa mhux ħażin minn dawn il-vrus huma frammentati sew, kultant kelma waħda minn linja tiġi segwita minn kelma waħda oħra mill-vers ta’ wara, imbagħad isegwi vers mitluf, jiġifieri linja vojta. Taf tkun frustranti taqra framment li kulma fih huma kelma ’l  hawn u oħra ’l  hemm. Kif suppost naqrawhom? Għalfejn għandna nqisuhom ta’ importanza dawn il-fdalijiet tant li saħansitra jiġu tradotti? U xi tfisser traduzzjoni meta fil-f

    — “Il-Lanza, il-Labra, il-Qo…” ta’ Loranne Vella

    — “Il-Lanza, il-Labra, il-Qoffa, l-Azzarin”
    ta’ Loranne Vella

  12. Ħames mitt pass. Ħames mitt pass hemm mill-aħħar tarġa quddiem il-bieb tax-xogħol għall-bus stop li rrid nieqaf u nistenna fuqha. Saru l-ħamsa u nofs u ħamsa, u r-riħ ta’ Diċembru reġa’ tani naqra ħajja wara tmien sigħat inħares lejn skrin, inħarbex l-emails li jintemmu bil-kind regards u li jibdew bil-hope this email finds you well — dejjem b’exclamation mark biex il-persuna li tirċeviha tkun taf li jien waħda minn dawk l-orrajt. Inħares lejn it-tabella tal-bus stop darb’oħra biex inkun ċertissima li qiegħda fuq il-waqfa t-tajba. Mhux għax ma nafx jekk jienx ippustjata sew, imma tibda thewden war

    — “Manifest Kontra ż-Żmien” ta’ Kris Polidano

    — “Manifest Kontra ż-Żmien”
    ta’ Kris Polidano

  13. It-TNT, l-isplussiv, parti mill-istorja ta’ Malta bil-kbir. Imma biex ngħaqqad kollox kelli bżonn post u għażilt ’il  Filfla. Għażiltha għax sit ta’ memorja. Għażiltha minħabba l-istorja tagħha, mhux il-klieb il-baħar imma l-istorja militari. Ridt, u għadni rrid, nipprova nittraċċa l-linja ta’ din l-istorja, li b’xi mod aljenajna ruħna minnha, u l-linja li bdejna npinġu fl-istorjografija ma tgħaqqadx l-2017 mal-bqija taż-żmien. Pierre Nora stabbilixxa l-idea ta’ “lieu de mémoire”, post li jservi bħala memorja kollettiva għal grupp jew komunità ta’ nies. Filfla, fl-opinjoni tiegħi, hija wieħed mil

    — “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

    — “Splużjonijiet”
    ta’ Jimmy Grima

  14. Jekk il-materjalità tas-sit ta’ Bur Mgħeż tkissret u ntradmet, fl-Arkivji Nazzjonali ta’ Malta s-sit insibuh qawwi u f’saħħtu fin-noti, fil-minuti u fil-korrispondenza bejn il-kuratur tal-Mużew, Temi Zammit, is-Suprintendent tax-Xogħlijiet Pubbliċi Lorenzo Gatt, u t-teżorier Joseph Huber rigward l-akkwist tas-sit ta’ Bur Mgħeż mill-Gvern. F’din il-memorja istituzzjonali tal-arkivji, l-identità tas-sit ta’ Bur Mgħeż toħroġ mill-intriċċi li żvolġew wara li Tagliaferro skopra d-difniet ta’ ġo fih u l-parafernalja funebra li feġġet meta skavah. Imxejt fil-qilla tax-xemx ta’ waranofsinhar fl-Isqaq Ta

    — “Bur Mgħeż #2” ta’ Omar N’Shea

    — “Bur Mgħeż”
    ta’ Omar N’Shea

  15. Kif inkun sejra t-tojlit nara lil Lydia. Tidher imbikkma, u noffrilha tbissima li nispera li tilqagħha bħala ġest ta’ simpatija. Ma titbissimx, tibqa’ miexja. Bejn lezzjoni u oħra jien u Alice u x-xebbiet l-oħra ninġabru fit-tojlits, biex inbulu, biex inzekzku fuq in-nies, jew sempliċiment biex inħarsu fil-mera. Huwa ritwal ta’ awtotmaqdir, kull kelma, kull parti tal-ġisem li nsemmu, bħal evokazzjoni — nelenkaw l-affarijiet li jnikktuna bħal atti tal-indiema. Myra tobgħod imneħirha. Fran ma taħmilx geddumha. Val tistkerrah saqajha, Jemma dirgħajha, Tasha sidirha, Zana xagħarha, ħalqha, il-ġilda. J

    — “Likantropi” ta’ Davinia Hamilton

    — “Likantropi”
    ta’ Davinia Hamilton

  16. L-era moderna warrdet b’espansjoni impressjonanti tal-isfera tal-esperjenza: l-iskoperta tad-dinja l-ġdida u t-tixrid tat-testi stampati wittew it-triq għall-espansjoni tal-esperjenza u l-arrikkiment tal-immaġinazzjoni. Dan, imbagħad, wassal għall-fantażmagorija strumblanti hekk imsejħa “barokka”. Ir-Rinaxximent umanista tas-sekli erbatax u ħmistax kien twaqqaf fuq l-asserzjoni taċ-ċentralità tal-perspettiva tal-bniedem fil-viżjoni tal-pajsaġġ, fil-projezzjoni tal-ispazju, u fil-kostruzzjoni tad-dinja. L-Era ta’ Skoperta splussiva li segwiet immultiplikat il-perspettivi potenzjali. Fis-sek

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #3” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  17. Meta tasal id-dar, issib kaxxa kbira tal-kartun timblokka l-bieb tal-flett. Tagħmel sekonda jew tnejn tħares lejha, imbagħad tiġġebbed biex tiftaħ il-bieb u tipprova timbuttaha ’l  ġewwa bl-irkoppa u l-pexxul imma bilkemm titħarrek, allura tqiegħed il-basket fuq il-kaxxa u timbotta ’l  ġewwa b’kemm għandha saħħa f’dirgħajha. Tittama li ma raha ħadd mill-blokk dil-kaxxa. Tagħlaq il-bieb, tispezzjona l-ħames uċuħ tagħha, magħluqin bit-tejp, u ma tara l-ebda marka. X’jista’ fiha? Armi. Pistoli, hand grenades, machine guns. Bomba — pumm — toqtol lilu, toqtol lilha. Katavru. O

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ” ta’ Glorianne Micallef

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ”
    ta’ Glorianne Micallef

  18. Niftaħ għajnejja kuntenta li rqadt tajjeb ħafna, f’sodda kbira u komda u fuq imħadda kif inħobbha jien. Sabiħ torqod mingħajr tbandil. Mhux bħal-lejl ta’ qablu, abbord l-Excelsior, fejn ma tantx irqadt minħabba l-avviżi fuq il-loudspeaker fil-kabina, l-ewwel bit-Taljan u wara bl-Ingliż, u mbagħad il-ħsejjes tal-mutur u l-makkinarju kollu tal-vapur, orkestrati flimkien mal-air conditioner tal-kabina. It-tbandil tal-mare mosso biss kien jonqos biex għaqqadna l-bubun. Imma dalgħodu, wara lejl kwiet, m’għandix aptit inqum. Nixtieq nista’ norqod iżjed jew inqatta’ lejl ieħor hawn, imma l-ferrovija ti

    — “Għalhekk qed nivvjaġġa bi…” ta’ Kristina Borg

    — “Għalhekk qed nivvjaġġa bil-mod”
    ta’ Kristina Borg

  19. Otman reġa’ kitbilha għaxart ijiem wara, fis-27 ta’ April 1971, u qalilha li se jmur field break fit-12 ta’ Mejju 1971. Fl-ittra aċċenna għal xi ħaġa li ġrat bejniethom fil-passat, iżda x’kien ġara eżattament mhux ċar. Milli jidher semmietlu xi ħaġa li dejqitu u li ma xtaqx jitkellem iktar dwarha. Idawwar il-kliem minnufih għal kritika tal-Kunsill tal-Kmand Rivoluzzjonarju, ta’ Gaddafi u t-tmexxija tiegħu li diġà qed tikxef snienha sentejn biss wara l-kolp ta’ stat, u fuq ix-xewqa li jitlaq minn Tripli u jmur lura l-Ingilterra fejn kien mar jagħmel sena jistudja. Lesta li tiġi miegħi l-Ingilt

    — “Es Sidr #1” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  20. Pirotta jtemm ix-xogħol tiegħu — xogħol li ħadlu ’l  fuq minn tletin sena, mifrux fuq erba’ volumi u iktar minn tlett elef paġna — billi jgħid li dan l-istat independenti li kien għadu kif faqqas issa kellu bżonn sew tal-għaqda biex ikun jista’ jiffaċċja l-isfidi tal-ġejjieni: … imma l-idea tal-indipendenza, u l-kburija nazzjonali li nisslet, malajr sabu espressjoni fix-xogħol ta’ ġenerazzjoni ġdida ta’ kittieba, poeti, drammaturgi u artisti. L-ekonomija bil-mod il-mod marret ’il  quddiem, l-emigrazzjoni bdiet tbatti, u l-idea li tkun Malti ħadet tifsira ġdida għal ħafna li qabel ma kinux ħab

    — “Kontra Tagħna Għaliex Mag…” ta’ Joe Gatt

    — “Kontra Tagħna Għaliex Magħna”
    ta’ Joe Gatt

  21. Qed ngħixu fi żmien fejn ir-regħba u l-ħsara fuq il-pjaneta li bdiet mill-Ewropa ħames mitt sena ilu waslet f’punt fejn il-kitla qed tagħli. L-ikel issa jissimbolizza wkoll l-inugwaljanza u l-inġustizzji tal-katini tal-provvista u l-kapitaliżmu globali, il-ħela u l-ġuħ, u l-ikbar deċiżjonijiet politiċi li għandna bżonn nieħdu huma dwar l-ikel. Meta ngħid li xtrajt il-ħaxix m’għand il-ħanut ta’ ħdejja, qed infiehem li hu ġabu jew minn barra jew mill-pitkalija, u kull tadama kellha storja kkumplikata mill-art li nibtet fiha sal-vjaġġ li ħadet biex waslet fuq mejda f’nofs Spazju Kreattiv, vjaġġ li

    — “Insalata” ta’ Noah Fabri

    — “Insalata”
    ta’ Noah Fabri

  22. Rabja u aggressjoni u wġigħ. Kważi tliet ġimgħat wara l-operazzjoni. Uġigħ mhux bħall-ewwel ġimgħa, imma sidri għadu juġagħni sew. L-irjus tal-bżieżel inqas suwed, u l-Bactroban qed jirnexxili nagħmlu mingħajr ħlewwa ta’ qalb, biki u qrid. Iżda l-kbir kien għadu ġej għax il-kirurgu tani eżerċizzju ġdid x’nagħmel, u dan ferm agħar. Irrid nimmassaġġa l-iscar tissue ta’ madwar sidri. (Fittixt “scar tissue” bil-Malti u sibt li jgħidulha “merk”. Kelma stramba u ġdida għalija. Din veru jużawha n-nies?) Irrid nagħmel dan għal sitt ġimgħat sħaħ sakemm nerġa’ mmur narah. L-uġigħ tiegħi mhux għal dejjem u

    — “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

    — “Qarn (silta)”
    ta’ Romeo Roxman Gatt

  23. Semmejt dik il-ħabiba li tibgħatli l-poeżiji, sekonda ilu: Jasmine Bajada, poeta żagħżugħa Għawdxija li diġà ppubblikat xogħol akkademiku u poeżiji apparti dawk f’ilsien selvaġġ. Ma kont naf kważi xejn dwarha: għal żmien twil kienet għalija isem bla wiċċ, għax kienet ippubblikat xogħolha f’ġurnal akkademiku li kont immexxi fil-passat. Imbagħad bdejna naqsmu l-poeżiji (xi tliet jew erba’ snin wara) u, malli qrajthom, peress li għoġbuni sew, kelli għall-inqas insir nafha ftit: sibtha bniedma tħobb il-bankijiet taħt is-saġar u li tilqa’ lil dak li jkun bi tbissima fiduċjuża.

    — “Persjani” ta’ Aaron Aquilina

    — “Persjani”
    ta’ Aaron Aquilina

  24. Tielgħa t-taraġ il-kbir ta’ San Ġakbu b’ċerta kunfidenza u b’pass mgħaġġel, liebsa libsa bluna b’kull spalletta daqs pala tal-id, jekk taraha jaf taħseb li l-mużew miexi fuqha. Imma fil-fatt, dik il-libsa hija uniformi mislufa mis-sinjura, il-qalziet iżżommu magħluq b’labra tas-sarwan, il-kunfidenza għax dan it-taraġ titilgħu tal-inqas darba kuljum meta tkun xogħol, u l-għaġla għax ilha mill-ħamsa tissaporti bewla. Għax meta seħlet issuġġeriet lis-sinjura biex tagħmel imqar sink u loki fuq wara tal-ħanut, ħaditha bi kbira u allura ma reġgħetx semmietha. It-tfajla ta’ mad-daħla titbissmilha

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ” ta’ Glorianne Micallef

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ”
    ta’ Glorianne Micallef

  25. Vera ħarset lejn oħtha fil-mera. Lejn it-tikmix li kien jikxef il-fatt li kienet avvanzata fiż-żmien imma fl-istess ħin jaħbi l-età preċiża tagħha. X’aktarx li kellha fuq it-tmenin sena sew, forsi saħansitra fuq id-disgħin. Għajnejha kienu għadhom jaħdmu tajjeb, bħas-sensi l-oħra tagħha. Iffukat fuq punt partikolari fil-ġenb ta’ wiċċha. Għal xi raġuni, waqt li qed timraħ f’dak id-deżert ta’ wiċċha, iż-żona b’dawk l-għoljiet u l-widien mimlijin għerien mudlama u sigrieti affaxxinatha iktar minn bnadi oħra. Poġġiet żewġt iswaba’ hemm u mellset il-ġilda bi ħlewwa liema bħalha. Imbagħad ġebbditha ft

    — “Qamar Aħmar” ta’ Simon Bartolo

    — “Qamar Aħmar”
    ta’ Simon Bartolo

  26. Wara Newton u Galileo, il-fiżika mekkanistika moderna kienet ibbażata fuq l-idea ta’ lingwa li tgħaqqad — il-lingwa tal-matematika — li suppost kellha tkun adatta biex tissemjotizza l-ħolqien kollu. Aktar tard, l-iżvilupp tal-bijoloġija u l-bijoġenetika rnexxew fuq is-suppożizzjoni ta’ kodiċi deterministika li tirregola l-iżvilupp tal-organiżmu. Fil-ħamsinijiet, fużjoni ta’ fiżika u bijoloġija wasslet għall-iskoperta tad-DNA. Il-ġisem b’hekk beda jitqies bħala l-iskjerament u l-attwalizzazzjoni ta’ kodiċi, ta’ ordni impliċita responsabbli għat-twettiq tal-ħajja. Din il-viżjoni mekkanika tan-natura n

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #3” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  27. X’jiġrilha din l-istorja jekk minflok il-ponn issikkat mal-frosta, inħarsu lejn l-id tiżloq minn fuq ir-riedni? Jekk minflok il-ħakma taż-żwiemel, il-qalba tar-rakkont tkun il-mument li l-kuċċier jinduna li l-karru se jaqa’? Kemm hu stramb is-sens li tħossok qed taqa’ hux? Taqbeż mill-għoli fil-baħar u tintebaħ li m’għadx hemm art taħtek. Tiżloq u tinduna li saqajk m’għadhomx jankrawk. Meta taqa’, qisek qed issegwi skript. Tagħmel x’tagħmel, li għandu jiġri se jiġri. Tista’ tilqa’ b’idejk jew tipprova taqa’ l-aħjar li tista’, imma fil-mument tal-waqgħa r-riedni jkunu qishom tneħħew minn id

    — “Ġilda” ta’ Kurt Borg

    — “Ġilda”
    ta’ Kurt Borg

  28. Żgur li ismi familjari. Żgur li smajt bosta stejjer fuqi. Iżda żgur qatt ma smajt dak li ġara bejni u bejn Persew. Nitolbok, iskot ftit u isma’ l-istorja tiegħi qabel nissarraf f’elf framment ta’ miti oħra… Mela darba, ħmistax-il sena ilu, meta kont għadni tifla, kont ngħix mal-ġenituri tiegħi, Foriku u Keto, fuq gżira serena mdawra b’baħar blu jwerżaq. Id-dar kienet ċkejkna, bi tlett ikmamar kollox; il-kċina, il-kamra tal-bżonnijet tagħna u l-kamra fejn konna norqdu jien u ħuti l-oħra. Għalkemm bejni u bejn ħuti l-kbar ftit snin biss kienu jifirduna — qabża ta’ sentejn kull wieħed — l-ikbar d

    — “Medusa” ta’ Rowena Grech

    — “Medusa”
    ta’ Rowena Grech

  29. Zeno Cosini jagħmel kollox nofs qalb. Imur ix-xogħol nofs qalb, jiżżewweġ nofs qalb, jaqlibha lill-mara nofs qalb. L-uniku suġġett li verament jinteressah huwa hu stess, il-marda tiegħu. It-tabib li kellem qallu biex jikteb dak kollu li għandu xi jgħid; bħall-psikoanalisti ta’ żmienu kellu fidi kważi għamja fil-kliem. Din wara kollox kienet l-innovazzjoni l-kbira ta’ Sigmund Freud. Li jekk il-pazjent jitħalla jitkellem liberament, f’atmosfera ta’ rilassament, jiftaħ qalbu daqslikieku kien ipnotizzat. Imma Cosini, jekk ma jaf xejn, jaf li l-affarijiet mhumiex daqshekk sempliċi. Jissuspetta

    — “Il-Kuxjenza fit-Truf” ta’ Joe Gatt

    — “Il-Kuxjenza fit-Truf”
    ta’ Joe Gatt

  30. 16 ta’ Ottubru. X’saħħa fiha splużjoni? X’inhuma l-istejjer madwarha? Kaxxa infernali. Is-sajjieda kienu jistadu għall-bombi li għadhom ma splodewx. Filfla, l-aktar gżira mwarrba ta’ Malta fl-inħawi tal-Qrendi, kienet tintuża għall-prattika tal-isparar tar-rokits, missili u torpidows fi żmien l-Ingliżi. B’dawn il-ħsibijiet bdejt infassal Kaxxa Infernali: Explosions, biċċa xogħol tat-teatru totalment non-fiction. Din damet biex tintwera quddiem in-nies sentejn, sa Ġunju tal-2021, għax kien iż-żmien fejn seħħ dak li ma jitwemminx. Qatt ma ħsibt li kont se nkun maqful ġewwa għal żmien daqshe

    — “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

    — “Splużjonijiet”
    ta’ Jimmy Grima

  31. 22 ta’ Marzu 1973. Irċevejt tliet ittri mingħandek, tal-1, it-2 u t-3 ta’ Marzu. Grazzi. Il-flus li bgħattlek tista’ tmur tixtri xi affarijiet għat-tieġ bihom, jew stennieni u la nasal immorru flimkien. Ktibtli li qed tfittex biex tikri dar għal sena. Għala sena? Mhux se ndumu Malta sena żgur, Jos. Jekk trid issib tikri xi mkien għal tlieta jew erba’ ġimgħat, tajjeb. Sakemm inkun hemm jien ikollna fejn noqogħdu. Imma mhux beħsiebni noqgħod ġej u sejjer minn Tripli għal Malta għaliex ma nistax u m’għandix il-ħin. Il-gvern jagħtina visa limitata u hemm limitu wkoll fuq kemm flus nistgħu noħorġu

    — “Es Sidr #3” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

Dekorazzjoni art-nouveau