•  

Abeċedarju

  1. Aħna kollha ħatja. Il-ħtija tiċċirkola mas-soċjetà, tippenetra l-arja bħad-duħħan mill-aħħar sigarett ħati ta’ xi ħadd li ħalef li did-darba żgur se jieqaf ipejjep. Il-ħtija minsuġa fil-mumenti żgħar u l-għażliet kbar li jikkostitwixxu ħajjitna. Tinsab fl-eżitazzjoni meta nixtru xi ħaġa mgeżwra fil-plastik, jew fil-qarsa li nħossu meta nixtru oġġett irħis li jista’ jkun magħmul minn ħaddiema sfruttati fl-isweatshops. Inħossuha meta nagħżlu li nordnaw takeaway għax m’għandniex aptit insajru, jew meta taparsi ma nindunawx bil-persuna li torqod barra fi triqitna lejn id-dar. Inħossuna ħatja li ma n

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun…” ta’ Davinia Hamilton

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun li Jmiss”
    ta’ Davinia Hamilton

  2. Bdejna nitgħallmu x-xjenza tal-HIV/AIDS tard wisq. Kienu għaddew ’il  fuq minn għaxar snin mill-ewwel imwiet. U minħabba li l-iktar komunità milquta mill-virus kienet dik tal-pufti, ma kienx hemm xi għaġla partikolari biex tinsab soluzzjoni medika: il-President Amerikan Ronald Raegan, pereżempju, dam seba’ snin biex semma l-AIDS pubblikament, u meta l-amministrazzjoni tiegħu bdiet issemmiha, semmietha b’disprezz u ħalltet il-moralità mal-mediċina. Thatcher ukoll ma tantx kellha xi interess partikolari u għamlet ħilitha biex l-AIDS ma tingħatax wisq attenzjoni; kienet għaddiet liġi, magħrufa bħala

    — “L-Aħħar Ballu tas-Sinjorini” ta’ Omar N’Shea

    — “L-Aħħar Ballu tas-Sinjorini”
    ta’ Omar N’Shea

  3. Ċertament, dawn il-magni tal-qari se jaħjuha l-letteratura. Fl-aħħar ikollna ġgajta fuq ġgajta ta’ qarrejja li anki jekk jitħajru jiktbu huma stess, xorta waħda jifdlilhom il-ħin biex jaqraw il-kitba tagħna. L-ilsna ż-żgħar, li s’issa jkunu gawdew mill-prestiġju tal-kitba artiġġjanali, issa jindunaw li jistgħu jibbenefikaw iktar minn din l-innovazzjoni milli biss joqogħdu jistennew li kulħadd jiggustahom għax żgħar. F’daqqa waħda jkollna miljuni fuq miljuni ta’ qarrejja u l-Malti jkollu sfera kbira daqs tal-Ingliż, l-Ispanjol, l-Għarbi, in-Navajo. Ilsienna issa jkun oċean immens, kożmos sħiħ ta’

    — “Il-Magna tal-Qari” ta’ Joe Gatt

    — “Il-Magna tal-Qari”
    ta’ Joe Gatt

  4. Chaosmose huwa t-titlu tal-ktieb finali ta’ Félix Guattari. Il-kunċett ta’ kaosmożi ħareġ mix-xogħol preċedenti ta’ Guattari, partikolarment mill-kunċett tar-ritournelle tiegħu u ta’ Gilles Deleuze. It-terminu “kaosmożi” jalludi għall-pożizzjoni ta’ awtorità tal-kaos, u l-prospett tal-evoluzzjoni ożmotika tal-kaos innifsu. Il-ħidma fundamentali tal-kaosmożi hija l-interazzjoni bla waqfien bejn ir-respirazzjoni kosmika u r-ritornelli tas-singularità. L-ordni stabbilita — soċjali, politika, ekonomika u sesswali — għandha l-għan li tinforza konkatenazzjoni li twebbes u toħnoq l-oxxillazzjo

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #2” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  5. Dik li għandna drawwa nsejħulha “oġġettività” mhix l-iktar kwalità interessanti f’kittieb, lanqas f’wieħed tal-istorja. Kieku l-fatti kapaċi jitkellmu waħedhom, kieku jkun biżżejjed xogħol ta’ skavar u lanqas arkeologi ma jkollna bżonn. Imma l-fatti, ċari kemm naħsbu li huma ċari, dejjem għandhom bżonn is-sintesi u l-interpretazzjoni u ma’ dawn tiġi s-suġġettività, l-opinjoni u l-perspettiva. L-oġġettività vera u pura probabbli la teżisti, u lanqas ta’ min jiġri warajha. Però, huwa wkoll il-fatt li rigward l-istorja riċenti ta’ Malta, speċjalment tas-sebgħinijiet u t-tmeninijiet, imma anki tal-g

    — “Kontra Tagħna Għaliex Mag…” ta’ Joe Gatt

    — “Kontra Tagħna Għaliex Magħna”
    ta’ Joe Gatt

  6. Erġajt lura Malta. U ilni ġa sena hawn. Bla ħsieb kienet din, ġita tas-sajf bħal kull sena oħra iżda din id-darba fost affarijiet oħra, kienet aħbar kerha li żammitni hawn. Ejja ngħidu li kien u għadu jagħmel sens li jien, Romeo, ninsab hawn. Sirna nafu li missieri kellu kanċer fl-istonku, ikrah ferm, tal-biża’ waħx. Imnalla kellu l-għasafar biex jedha u lil ommi, li hi l-pilastru tal-familja u mingħajrha ma nagħmlu xejn. Imnalla kellna ftit minn dawn l-għasafar id-dar magħna għax lil ommi ħabbewha wisq, u hi lilhom. Ommi tqala waħda kellha, u ħarġulha tnejn f’daqqa. Ifhem, mhux eżatt hekk l-ist

    — “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

    — “Qarn (silta)”
    ta’ Romeo Roxman Gatt

  7. Filgħodu nqum sparata għall-capuccino li bqajt ma ħadtx ilbieraħ waranofsinhar, inżid tazza larinġ magħsur u cornetto vojt, u npoġġi mat-tieqa għad-dawl tax-xemx. Għajnejja jiffissaw fuq ix-xefaq u jkejlu ma’ xifer il-mejda biex jaraw kemm qed nitbandlu. Lura fil-kabina naħsel snieni, u issa kollox lest biex nibda nesplora l-labirint li ninsab fih. Kuritur ’l  hemm u kuritur ’l  hawn, kuritur ’il  fuq u kuritur ’l  isfel, taraġ maestuż fin-nofs u taraġ dejjaq moħbi f’kantuniera. Il-loġika fin-numri tal-kabini ma nistax insib tarfha, żgur li teżisti waħda imma lanqas minn fuq il-pjan ta’ evakwazzjoni

    — “Għalhekk Qed Nivvjaġġa bi…” ta’ Kristina Borg

    — “Għalhekk Qed Nivvjaġġa bil-Mod”
    ta’ Kristina Borg

  8. Ġilda. Kull bniedem adult għandu mal-erba’ kilogrammi ġilda. Jekk issaqsi lil xi ħadd għal lista tal-organi li għandu l-bniedem, għid li dak li jkun se jinsa jsemmilek il-ġilda, li hija l-ikbar organu fil-bniedem. Il-ġilda tgħattina, tiksina, bħal burdura li żżomm kollox fil-konfini tagħha, fi ħdanha. Il-ġilda tipproteġina, mill-elementi u minn daqqiet li kieku ma kienx għaliha jaqilgħuhom organi iktar sensittivi. Però l-ġilda hi tfakkira li aħna mġissma. Ma tantx tintuża dil-kelma f’dan is-sens; forsi messha tintuża iżjed. Qabel ma aħna dak jew l-ieħor, anzi, sabiex inkunu dak jew l-ieħor

    — “Ġilda” ta’ Kurt Borg

    — “Ġilda”
    ta’ Kurt Borg

  9. Godwin jgħidli li kien jasal Tripli bl-ajruplan. Norqod hemm, u mbagħad filgħodu naqbad ajruplan ieħor u mmur on site. Ajruplan chopper. Kien hemm għelieqi taż-żejt li kellhom djar tal-ġebel, jorqdu tnejn f’kamra waħda. F’dawn kien ikollok il-mess hall u l-klinika. U mbagħad, qabel ma nqala’ l-inkwiet bejn l-Amerikani u l-Libjani, kien hemm dawk li kienu jgħidulhom commuters, jaħdmu ġimagħtejn hemm u ġimagħtejn Tripli. U int semmejtli post, kien hemm post, Giorginpopoli, fejn joqogħdu l-Amerikani u l-expats. Kien speċi ta’ villaġġ, bħal Santa Marija l-Mellieħa. U ma konniex noqogħdu dejjem m

    — “Es Sidr #4” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  10. all-ħabta tal-1915, ħaddiema fil-barrieri magħrufa bħala Tal-Ħerba, pass ’il  bogħod mill-barrieri tan-Naxxari f’Bur Mgħeż, sabu quddiem għajnejhom l-għadam sfuż tar-riġlejn tal-iljunfant. Mill-ewwel issejħu fuq il-post Despott u l-assistent tiegħu Rizzo, iżda dawn it-tnejn irmew is-sejbiet minħabba li aktar kampjuni bħalhom, u f’kundizzjoni aħjar minnhom, setgħu jinħarġu mid-dagħbien Ta’ Kandja. L-ewwel sejba tagħhom stess kienet parti mix-xedaq tal-lemin ta’ ħanżir (Sus scrofa) u ftit pulzieri aktar ’l  isfel il-fdalijiet ta’ riġel sħiħ ta’ ċerv (Cervus elaphus, var. barbarus). F

    — “Bur Mgħeż #4” ta’ Omar N’Shea

    — “Bur Mgħeż”
    ta’ Omar N’Shea

  11. Hawnhekk spiċċat il-performance u stedint lin-nies fl-udjenza biex jieħdu platt insalata. Kien hemm min semmieli li r-riħa tal-insalata fakkritu fid-dar ta’ nanntu, ir-riħa effimera li fewħet sala fi Spazju Kreattiv għal ftit mumenti intanġibbli, imbagħad għebet, bħall-ħajjiet tul għexieren ta’ snin ta’ nies kwir li stajna tgħallimna mingħandhom. Xi ħadd qalli li s-serata fakkritu fl-għeruq Maltin li xtaq joħroġhom iktar fl-espressjoni tal-ġeneru tiegħu. Ħadt gost b’dan il-kumment u fakkarni fi ħsieb partikolari. Meta mietet in-nanna, niftakarni naħseb li kieku ma kienx għal ommi u ħutha,

    — “Insalata” ta’ Noah Fabri

    — “Insalata”
    ta’ Noah Fabri

  12. Ħadd ma jista’ jiċħad li ninsabu f’punt fl-istorja tad-dinja fejn għandna iktar minn kollox. Iktar krudeltajiet, iżda wkoll iktar ġesti ta’ rieda tajba. Iktar problemi finanzjarji, fl-istess ħin li iktar nies qed jistagħnew. Iktar kriżijiet ta’ kull xorta u għamla, ibda mill-ambjent u spiċċa bil-mard. L-istess, it-tagħrif dwar it-tnejn. Iktar ksenofobija u razziżmu, kif ukoll iktar diskorsi ta’ inklużjoni soċjali u ugwaljanza. Primarjament, għandna iktar minn kollox għaliex esposti għal ħafna iktar meta kkumparat ma’ dak li kien qabel jesponina għalih il-ġurnal ta’ kuljum, kemm-il darba kien jin

    — “Politika bla Nifs” ta’ Karl Baldacchino

    — “Politika bla Nifs”
    ta’ Karl Baldacchino

  13. Il-psikomanzija soċjali mhix xjenza, hija biss logħba li nilgħab minn żmien għal żmien biex nistħarreġ l-istorja kontinwa tal-umanità mill-perspettiva tal-inkonxju soċjali. Allura tiħdunix wisq bis-serjetà. Il-psikomanzija soċjali hija metodoloġija każwali għall-interpretazzjoni ta’ sfera każwali ta’ avvenimenti: avvenimenti mentali evokati mill-flussi tal-immaġinazzjoni li jimirħu fil-psikosfera soċjali u huma organizzati minn forzi ta’ attrazzjoni u ripulsjoni. Biżgħat, aspettattivi, xewqat u riżentimenti jgħammru fl-isfera psikomantika tal-immaġinazzjoni, għalhekk naħseb fil-psikomanzija bħal

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #4” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  14. Jien li kbirt f’Malta tad-disgħinijiet, għandi memorji ċarissimi ta’ karozzi b’kuluri vivaċi, jgħajtu, kollox daqqa ta’ pinzell minn landa Hempel, ladarba ma setgħetx tinsteraq iżjed żebgħa mingħand il-militar wara li telqu s-servizzi fl-1979. Ma kienx jimporta jekk il-karozza tqattarx iż-żejt, jew iddaħħanx, jew għandhiex bżonn ta’ ġebla mar-rota meta wieħed jipparkjaha f’niżla. L-importanti kienu l-istickers tal-Vibes jew il-Grotta mwaħħlin f’nofs il-ħġieġa ta’ wara, li tant kienu komuni fuq il-karozzi, kont taħseb li kienu joħorġuhom bihom mill-fabbrika, trim addizzjonali, bħall-GT jew is-Sup

    — “Inkejja #1” ta’ Ryan Falzon

    — “Inkejja”
    ta’ Ryan Falzon

  15. Kont qed naħseb dwar kif il-kunċett tal-“arti u l-ħajja” jista’ jkun applikabbli għal Malta. Dan il-kunċett, avolja ntuża f’ħafna kuntesti differenti, huwa ta’ spiss assoċjat mal-moviment tal-arti kontemporanja tas-snin sittin tal-Istati Uniti u l-Ewropa tal-Punent. Jinsisti li l-arti mhijiex biss il-pitturi jew l-iskulturi li jimlew il-ħitan u s-swali ta’ xi mużew kbir u elitist, maqtugħin għalkollox minn dak kollu li jiġri hemm barra, imma hija xi ħaġa li tista’ tinstab kullimkien u li kontinwament tipparteċipa fil-ħajja ta’ madwarha. Il-ħajja ta’ kuljum u l-isfidi li ġġib magħha huma wkoll si

    — “Immissjajtha Xi Naqra lil…” ta’ Manuela Zammit

    — “Immissjajtha Xi Naqra lil Malta, Manuela?”
    ta’ Manuela Zammit

  16. L-ikel jirrappreżenta l-vitalità, il-possibbiltajiet ta’ futur kwir mibni fuq is-solidarjetà. L-ikel lili jagħtini storja u kuntest li bihom nista’ nilgħab bl-espressjoni tal-ġeneru tiegħi, lokalizzata fil-memorji tan-nanna. Imma f’nofs din l-esplorazzjoni sabiħa tal-possibbiltajiet tal-ġeneru, l-ikel kien sar ifisser għalija xi ħaġa daqsxejn iktar tossika. Minn mindu kelli tmintax-il sena, kont bdejt nillimita kemm niekol biex nibqa’ rqiq, biex, kif immaġinajt, inżomm figura iktar androġena, iktar femminili. Dan seħħ fl-istess żmien li bdejt inħobb insajjar. Dejjem kont konxju tal-i

    — “Insalata” ta’ Noah Fabri

    — “Insalata”
    ta’ Noah Fabri

  17. Malli l-pjanu waqaf idoqq, infexxet iċċapċap. Mhux dejjem kienet tkun ħerqana, imma kull farka kultura f’dak il-bini burokratiku kienet tilgħaqha bħal kelb imġewwaħ. Mario, kollega qargħi u qed joqrob l-erbgħin, kien daqq valz ħelu f’din l-attività letterarja fl-okkażjoni tal-presidenza Rumena. Fil-ħila professjonali fqira tiegħu, fl-għażla antikwata ta’ ħwejġu mdennsin u fil-kumpanija banali li kien ifittex, Mario ma kien jimpressjonaha xejn, pjuttost idejjaqha. Iżda dakinhar paxxieha bil-kontribut mużikali tiegħu, biex ma ngħidux ħallieha ftit mistagħġba. Dawk in-noti ħelwin u żeffiena rathom

    — “Lejl u Nhar” ta’ Miriam Galea

    — “Lejl u Nhar”
    ta’ Miriam Galea

  18. Nirrikjedu biss ftit ordni biex tipproteġina mill-kaos, jiktbu Deleuze u Guattari. Dawn il-filosfi veterani riedu jkunu protetti. Protetti minn xiex? Mill-karatteristiċi kaotiċi tad-dinja? Ma naħsibx. Ma ridux protezzjoni mid-dinja kaotika, imma mill-kaos tal-moħħ. Il-moħħ li qed jixjieħ huwa aġent tal-kaos, għaliex il-moħħ jibda jmajna u jsir inqas preċiż. Il-ġeometrija newronali titlef id-definizzjoni tagħha u tipproġetta dan it-telf ta’ definizzjoni fuq id-dinja tal-madwar. Fid-deterjorament tax-xjuħija tal-psikosfera nistgħu nsibu spjegazzjoni għall-isplużjoni attwali tal-kaos. L-età

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #4” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  19. Otman ħallieli biss ismi, isem li għal snin twal f’żgħożiti xtaqt li kien differenti, iktar abjad, inqas jagħti fl-għajn, inqas iżarżar fil-widna. Imbagħad kien hemm kunjomi. Kont naf li l-ortografija tiegħu kienet finzjoni legali, trażliterazzjoni ad hoc ta’ kunjom Għarbi li n-nutar kien qaleb f’verżjoni vagament anglofonika, iżda li l-verżjoni tiegħu bl-Għarbi kienet intilfet fid-dokumenti notarili u li ma kien hemm l-ebda karta li fuqha qatt sibt miktub x’kien eżattament. Kull santissma għodwa, jum wara jum, l-għalliema kienu jistaqsuni kif ngħidu, bħallikieku ġie jżurni Sibaweyhi matul il-le

    — “Es Sidr #1” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  20. Partikolarment niftakar ċar BMW E30, griż kulur il-ġurdien, trid seba’ għajnejn biex tarah, b’TOP GUN miktuba daqs nofs il-windscreen, viċin fejn kont noqgħod. Riċentament dan il-mudell partikolari reġa’ sar imfittex ħafna, u l-prezzijiet tiegħu sparaw fl-aħħar snin. Dan meta wieħed iqis li għal nofs id-disgħinijiet, meta l-ewwel verżjoni ta’ dan il-mudell kellha madwar ħmistax-il sena, kienet moda li l-magna oriġinali tinbidel ma’ dawk il-magni mill-Ġappun, u ħafna E30, li kellhom il-body tqil u l-bżonn ta’ magna tiġbed biex jimxu, spiċċaw bit-Toyota u bl-Isuzu diesel, jekk mhux ukoll b’gearbox

    — “Inkejja #1” ta’ Ryan Falzon

    — “Inkejja”
    ta’ Ryan Falzon

  21. Qatt ma skoprejna x’jiġri li kellna nittardjaw. Dejjem naslu eżatt fil-ħin, naqbżu ’l  barra mill-vann, ngħaddu mill-kanċell il-kbir tal-ħadid, u nitilgħu t-taraġ sparati. Kull ġurnata hi l-istess ġurnata. Inħeġġeġ ’il  ġismi jħaffef, daqslikieku kien annimal apparti minni nnifsi, imma t-toqol tal-basket mimli kotba jillajmani. Kważi niżloq quddiem ir-reception, nisprintja għal ġos-sala tal-assembly, nilheġ, bla nifs. Sister Anthony, deo gratias, għadha mhix hawn. Qalbi tant qed tgħaġġel, qed nara l-istilel iduru bija. Inżomm mal-ħajt biex nieħu n-nifs u niffoka għajnejja fuq il-madum maqsu

    — “Likantropi” ta’ Davinia Hamilton

    — “Likantropi”
    ta’ Davinia Hamilton

  22. Retour à Reims jiddokumenta l-kollass tal-politika tal-massa, billi jsegwi moviment orbitali mill-partit għall-privatizzazzjoni fis-snin tmenin u disgħin, flimkien mal-eklissi gradwali tad-dinjiet soċjali li kienu abitaw il-ġenituri ta’ Eribon. Iżda diġà fis-snin disgħin it-teorija politika kienet fasslet fiżjonomija tal-era l-ġdida postpolitika — waħda li identifikat fatturi ewlenin għar-rimpjazzament tagħha stess. Għax-xjenzat politiku Brittaniku Colin Crouch, iż-żmien tal-postpolitika kien ikkaratterizzat minn paradoss. Kif jikteb fil-bidu ta’ Post-Democracy (2004), fil-mill

    — “Kollox Iperpolitiku” ta’ Anton Jäger

    — “Kollox Iperpolitiku”
    ta’ Anton Jäger (tr Karl Baldacchino)

  23. Snin ilu ħadt id-deċiżjoni li, jekk se naqra xogħol letterarju jew kitbiet oħrajn b’lingwa li ma nafx — eż. ir-Russu, il-Ġappuniż, eċċ. — naqrahom tradotti mhux għall-Ingliż, kif kelli t-tendenza nagħmel meta kont għadni ngħix Malta, iżda għall-Franċiż jew it-Taljan, iż-żewġ lingwi oħrajn li nħoss li naf sew. Dan għax, wara snin kbar nikkonsma xogħlijiet bl-Ingliż, anki traduzzjonijiet, intbaħt kemm li meta nużaw lingwa waħda biss — u, aktar minn hekk, jekk dil-lingwa tkun ukoll il-lingwa kolonjali — bħala filtru ta’ dak kollu li ġej minn barra, dan idgħajjef l-impenn postkolonjali tagħna u jnessina li

    — “Il-Lanza, il-Labra, il-Qo…” ta’ Loranne Vella

    — “Il-Lanza, il-Labra, il-Qoffa, l-Azzarin”
    ta’ Loranne Vella

  24. Tasal id-dar, tinża’ l-ġlekk, u tidħol fil-kamra tal-banju, tinża’ l-qalziet, attenta li ma titniggiżx bil-labra tas-sarwan, tinża’ l-qalziet ta’ taħt ftit imdennes, kieku tarah ommha tagħtiha puplesija, taqbad il-mera li tkabbar, dik li kultant tuża biex tnittef ħuġbejha u s-suf li jisponta minn geddumha qisu nesa li hi, fil-fatt, mara, tpoġġi mal-art fuq it-tapit, sormha barra, riġlejha milwijin, bil-mera bejn saqajha tipponta lejn għoxxha. Suf. Ħafna suf. U riħa t’għaraq, bewl u miżża wara ġurnata maqful ġo qalziet xpakkat tal-polyester. Imbagħad ferrqet ftit is-suf, biex jidhru l-faldi

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ” ta’ Glorianne Micallef

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ”
    ta’ Glorianne Micallef

  25. Vera ħarset lejn oħtha fil-mera. Lejn it-tikmix li kien jikxef il-fatt li kienet avvanzata fiż-żmien imma fl-istess ħin jaħbi l-età preċiża tagħha. X’aktarx li kellha fuq it-tmenin sena sew, forsi saħansitra fuq id-disgħin. Għajnejha kienu għadhom jaħdmu tajjeb, bħas-sensi l-oħra tagħha. Iffukat fuq punt partikolari fil-ġenb ta’ wiċċha. Għal xi raġuni, waqt li qed timraħ f’dak id-deżert ta’ wiċċha, iż-żona b’dawk l-għoljiet u l-widien mimlijin għerien mudlama u sigrieti affaxxinatha iktar minn bnadi oħra. Poġġiet żewġt iswaba’ hemm u mellset il-ġilda bi ħlewwa liema bħalha. Imbagħad ġebbditha ft

    — “Qamar Aħmar” ta’ Simon Bartolo

    — “Qamar Aħmar”
    ta’ Simon Bartolo

  26. Waqt żmien il-Covid rajt id-dokumentarju fuq TVM News dwar Filfla, u dan kien mument li fetaħli l-bibien beraħ. Minn naqra ta’ għajdut, storja, leġġenda tan-nies ta’ wara l-mina bdew jispuntaw friegħi ġodda. Id-dokumenti u l-mapep li juri Joe Sultana flimkien mal-memorji tiegħu qanqluni biex nipprova ngħaqqad u nilgħab b’dawn l-elementi fil-performance. Bdejt bil-prattika militari għax jien qatt ma kien għaddieli minn rasi li dak il-blat imġarraf madwar Filfla mhuwiex xogħol iż-żmien u t-tħabbit tal-mewġ imma xogħol il-bniedem. It-tifrik ta’ Filfla matul iż-żminijiet huwa diżastru teknoloġ

    — “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

    — “Splużjonijiet”
    ta’ Jimmy Grima

  27. X’jiġrilha din l-istorja jekk minflok il-ponn issikkat mal-frosta, inħarsu lejn l-id tiżloq minn fuq ir-riedni? Jekk minflok il-ħakma taż-żwiemel, il-qalba tar-rakkont tkun il-mument li l-kuċċier jinduna li l-karru se jaqa’? Kemm hu stramb is-sens li tħossok qed taqa’ hux? Taqbeż mill-għoli fil-baħar u tintebaħ li m’għadx hemm art taħtek. Tiżloq u tinduna li saqajk m’għadhomx jankrawk. Meta taqa’, qisek qed issegwi skript. Tagħmel x’tagħmel, li għandu jiġri se jiġri. Tista’ tilqa’ b’idejk jew tipprova taqa’ l-aħjar li tista’, imma fil-mument tal-waqgħa r-riedni jkunu qishom tneħħew minn id

    — “Ġilda” ta’ Kurt Borg

    — “Ġilda”
    ta’ Kurt Borg

  28. Żgur li ismi familjari. Żgur li smajt bosta stejjer fuqi. Iżda żgur qatt ma smajt dak li ġara bejni u bejn Persew. Nitolbok, iskot ftit u isma’ l-istorja tiegħi qabel nissarraf f’elf framment ta’ miti oħra… Mela darba, ħmistax-il sena ilu, meta kont għadni tifla, kont ngħix mal-ġenituri tiegħi, Foriku u Keto, fuq gżira serena mdawra b’baħar blu jwerżaq. Id-dar kienet ċkejkna, bi tlett ikmamar kollox; il-kċina, il-kamra tal-bżonnijet tagħna u l-kamra fejn konna norqdu jien u ħuti l-oħra. Għalkemm bejni u bejn ħuti l-kbar ftit snin biss kienu jifirduna — qabża ta’ sentejn kull wieħed — l-ikbar d

    — “Medusa” ta’ Rowena Grech

    — “Medusa”
    ta’ Rowena Grech

  29. Zhukovka hija belt żgħira fir-Russja. Issa bilkemm jista’ jsibha xi ħadd fuq mappa, lanqas nerd tal-kartografija, jew xi ħadd bil-Masters fil-Ġeografija, lanqas xi “Russu professjonali” ta’ grad għoli. Imma darba — qabel Gorbachev waqa’ fil-ġenn tal-Perestroika, u kkundanna ’l-poplu Sovjetiku jsofri minn dijarrea ta’ ħelsien — proprju din Zhukova kienet il-manifattur tar-roti famużi, li kienu l-ħolma ta’ kull ġuvnott u Pijunier Żgħir. Dawk ir-roti tal-ġenerazzjoni l-ġdida, Десна-два, kellhom roti żgħar imma jservu, frame jintewa, u prezz għoli żżejjed mgħolli jerġa’ iktar minn dawk il mingħula tal-b

    — “Shaft taż-Żibel (silta)” ta’ Iva Pezuashvili

    — “Shaft taż-Żibel (silta)”
    ta’ Iva Pezuashvili (tr Joe Gatt)

  30. 16 ta’ Ottubru. X’saħħa fiha splużjoni? X’inhuma l-istejjer madwarha? Kaxxa infernali. Is-sajjieda kienu jistadu għall-bombi li għadhom ma splodewx. Filfla, l-aktar gżira mwarrba ta’ Malta fl-inħawi tal-Qrendi, kienet tintuża għall-prattika tal-isparar tar-rokits, missili u torpidows fi żmien l-Ingliżi. B’dawn il-ħsibijiet bdejt infassal Kaxxa Infernali: Explosions, biċċa xogħol tat-teatru totalment non-fiction. Din damet biex tintwera quddiem in-nies sentejn, sa Ġunju tal-2021, għax kien iż-żmien fejn seħħ dak li ma jitwemminx. Qatt ma ħsibt li kont se nkun maqful ġewwa għal żmien daqshe

    — “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

    — “Splużjonijiet”
    ta’ Jimmy Grima

  31. 22 ta’ Marzu 1973. Irċevejt tliet ittri mingħandek, tal-1, it-2 u t-3 ta’ Marzu. Grazzi. Il-flus li bgħattlek tista’ tmur tixtri xi affarijiet għat-tieġ bihom, jew stennieni u la nasal immorru flimkien. Ktibtli li qed tfittex biex tikri dar għal sena. Għala sena? Mhux se ndumu Malta sena żgur, Jos. Jekk trid issib tikri xi mkien għal tlieta jew erba’ ġimgħat, tajjeb. Sakemm inkun hemm jien ikollna fejn noqogħdu. Imma mhux beħsiebni noqgħod ġej u sejjer minn Tripli għal Malta għaliex ma nistax u m’għandix il-ħin. Il-gvern jagħtina visa limitata u hemm limitu wkoll fuq kemm flus nistgħu noħorġu

    — “Es Sidr #3” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

Dekorazzjoni art-nouveau