Frar 2025

L-ivvjaġġar modern donnu jieħu l-preġju tiegħu mill-ħasda; filli qegħdin id-dar, filli qegħdin in-naħa l-oħra tal-Ewropa. Ir-riklami jwegħduk li llejla stess tista’ tkun qed tippranza Pariġi jew Tallin jew Ruma. L-ajruplan li jieħdok hemm itir f’arja tant fjakka li bilkemm iħossha; metafora għall-proċess kollu li jaħbi kull frizzjoni wara prezzijiet baxxi, munita komuni, fruntieri miftuħin. Kristina Borg, fis-sensiela li tibda dax-xahar Għalhekk qed nivvjaġġa bil-mod, toħodna magħha fuq vjaġġ fl-Ewropa. Tagħżel li ma taqbadx ajruplan iżda li tivvjaġġa bil-pass kajman tal-ħsieb. Il-pajsaġġ li jinfetaħ għaliha mhuwiex il-Walden ta’ Thoreau — mhuwiex il-memorji ta’ passiġġati tat-tfulija mal-ġenituri li ssib Loranne Vella fid-djarju tagħha, jew id-dinja ġdida ta’ ħsejjes u ismijiet li tiskopri Davinia Hamilton qalb is-siġar fil-parks ta’ Londra. Kristina ssib ferries li jitilqu minn terminals li forsi ma jeżistux, rampi intenzjonati għal karozzi u trakkijiet, u ħaddiema skantati li mara qiegħda tivvjaġġa waħedha. Kif mill-ewwel tintebaħ, il-pass tal-ħsieb huwa wkoll il-pass tad-dubju u t-thewdin. Ilha taħdem fuq dal-proġett għaxar snin u tibda taħseb jekk dan il-vjaġġ partikolari huwiex xi forma ta’ rendikont jew ta’ konklużjoni. Sa ċertu punt, din l-opportunità biex thewden hija l-iskop ta’ dan il-mod ta’ vjaġġar. Mhux thewdin fuq l-intoppi tal-vjaġġ innifsu, jew tal-proġett li jagħmel parti minnu, iżda dwar l-użu tagħna tar-riżorsi tal-pjaneta biex nittraversawha u ngawduha. Forsi dak hu l-punt tal-ħasda; li ma nhewdnux wisq, li ninsew kif wasalna fejn wasalna, ninsew xi nfaqna, mhux daqstant minn butna — probabbilment ċuċata — iżda mir-riżorsi ta’ dik l-art li nkunu wisq ’il  fuq minnha biex naraw. L-ivvjaġġar mhuwiex biss dwar l-ivvjaġġar. “Jaqbduni iktar dwejjaq meta nitkellmu fuq il-benesseri ta’ kulħadd imma mhux daqstant dwar dak tal-pjaneta, minkejja li, bħalma juri l-Kodiċi tal-Ġustizzja Klimatika, hija ixjeħ, ikbar u iktar għaqlija minna lkoll.” Bħala artista Kristina qiegħda wkoll tipprova tħoll kuntradizzjoni fil-mod kif ngħixu u nipprattikaw l-arti, speċjalment meta ngħidu li l-arti tagħna hija kkonċernata proprju mill-użu tar-riżorsi tad-dinja. “Inħossni faċċola u impostura nitkellem fuq ħaġa, bħat-tibdil fil-klima, u nagħmel oħra, bħal nieħu ma nafx kemm-il ajruplan.” Meta nagħżlu li nterrqu għal rasna, meta nagħżlu li niftakru li aħna iġsma mixjin fid-dinja, iġsma li jimmetabolizzaw il-frott tagħha, meta nippruvaw nagħtu ġisimna għat-toqol tal-gravità u nħallu saqajna jmissu l-art — l-ewwel reżistenza li nsibu hija r-reżistenza tas-sistemi li bnejna, li qegħdin jagħmlu minn kollox biex jaqtgħulna qalbna li nimxu bil-pass tal-ħsieb.