Abeċedarju

Aħna hemm trabbejna, qaluli t-tliet nisa li xi kultant jgħaddu l-ħin tagħhom bilqiegħda fuq l-għatba fi Triq il-Parroċċa. Ta’ tfal, konna nirgħu l-mogħoż bejn hawn u d-Debdieba. Id-Debdieba kien fejn hemm il-kumpanija tal-ajruplani issa. Dejjem ġejjin u sejrin bejn hawn u hemm. Aħna mal-mogħoż trabbejna. Jean Genet jgħid li hemm ċertu kliem stramb li għandu l-eżiġenza li jiġi miftiehem iktar minn kliem ieħor daqstant stramb u aljen, kliem li anki jekk tisimgħu darba biss, id-daqqa tiegħu tibqa’ f’widnejk. Bur Mgħeż hija waħda minn dawn il-kelmiet; id-Debdieba hija oħra. M’hemmx

— “Bur Mgħeż #3” ta’ Omar N’Shea
Bħalma żgur skoprew ħafna qabli, meta tkun qed tittraduċi mit-Taljan, il-Malti li qed taħdem bih ma tħossux uniformi. Fih ħafna li hu lixx u duttili, imma fih ukoll l-għoqiedi u l-ingroppi. Fil-Malti hemm ħafna Taljan li jgħaddi mingħajr ma tagħti kasu; imbagħad hemm it-Taljan tal-avukati. Filli tiskrupla għax tħossok m’int qed tagħmel xejn ħlief tbiddel ftit l-ortografija — “jien navvanza t-tali ipoteżi biex nispjega d-debbolezza ġovanili tiegħi, imma mingħajr konvinzjoni deċiża” — filli ttik rasek għax tinduna li qed tinstema’ iktar Taljan mit-test oriġinali. It-Taljan ta’ Svevo forsi mhux e

— “Il-Kuxjenza fit-Truf” ta’ Joe Gatt
Ċertament, dawn il-magni tal-qari se jaħjuha l-letteratura. Fl-aħħar ikollna ġgajta fuq ġgajta ta’ qarrejja li anki jekk jitħajru jiktbu huma stess, xorta waħda jifdlilhom il-ħin biex jaqraw il-kitba tagħna. L-ilsna ż-żgħar, li s’issa jkunu gawdew mill-prestiġju tal-kitba artiġġjanali, issa jindunaw li jistgħu jibbenefikaw iktar minn din l-innovazzjoni milli biss joqogħdu jistennew li kulħadd jiggustahom għax żgħar. F’daqqa waħda jkollna miljuni fuq miljuni ta’ qarrejja u l-Malti jkollu sfera kbira daqs tal-Ingliż, l-Ispanjol, l-Għarbi, in-Navajo. Ilsienna issa jkun oċean immens, kożmos sħiħ ta’

— “Il-Magna tal-Qari” ta’ Joe Gatt
Chaosmose huwa t-titlu tal-ktieb finali ta’ Félix Guattari. Il-kunċett ta’ kaosmożi ħareġ mix-xogħol preċedenti ta’ Guattari, partikolarment mill-kunċett tar-ritournelle tiegħu u ta’ Gilles Deleuze. It-terminu “kaosmożi” jalludi għall-pożizzjoni ta’ awtorità tal-kaos, u l-prospett tal-evoluzzjoni ożmotika tal-kaos innifsu. Il-ħidma fundamentali tal-kaosmożi hija l-interazzjoni bla waqfien bejn ir-respirazzjoni kosmika u r-ritornelli tas-singularità. L-ordni stabbilita — soċjali, politika, ekonomika u sesswali — għandha l-għan li tinforza konkatenazzjoni li twebbes u toħnoq l-oxxillazzjo

— “Nifs: Kaos u Poeżija #2” ta’ Franco "Bifo" Berardi
Darba fost l-oħrajn jitfaċċa raġel ġdid. Iżda dan mill-ewwel intbaħt li mhux bħal ħafna. Sbuħitu tfakkarni fl-allat. Par għajnejn suwed jitbissmu, fomm imdaqqas, xagħar nokkli feroċi u ġisem atletiku.  Daħal b’żarbun dehbi f’saqajh jixgħel bħax-xmux ta’ sjuf, f’idu samranija tarka tal-bronż b’simboli familjari u xabla b’manku jlellex u t-tarf tagħha mibrum. Dan ir-raġel ma nixtiqux katavru. Iżda laħmu jħaddan ’il-tiegħi. Dan ir-raġel ma nixtiqux borġ ġebel. Iżda xufftejh fuq tiegħi. Dan ir-raġel ma nixtiqux mejjet. Iżda nixtiequ fuqi. Nixtiequ taħti. Nixtiequ jixtieqni. Ħsibt li tlif

— “Medusa” ta’ Rowena Grech
Erġajt lura Malta. U ilni ġa sena hawn. Bla ħsieb kienet din, ġita tas-sajf bħal kull sena oħra iżda din id-darba fost affarijiet oħra, kienet aħbar kerha li żammitni hawn. Ejja ngħidu li kien u għadu jagħmel sens li jien, Romeo, ninsab hawn. Sirna nafu li missieri kellu kanċer fl-istonku, ikrah ferm, tal-biża’ waħx. Imnalla kellu l-għasafar biex jedha u lil ommi, li hi l-pilastru tal-familja u mingħajrha ma nagħmlu xejn. Imnalla kellna ftit minn dawn l-għasafar id-dar magħna għax lil ommi ħabbewha wisq, u hi lilhom. Ommi tqala waħda kellha, u ħarġulha tnejn f’daqqa. Ifhem, mhux eżatt hekk l-ist

— “Qarn” ta’ Romeo Roxman Gatt
F’nofs ir-rumanz tagħha Les Années, ir-rumanziera Franċiża Annie Ernaux tagħtina ħarsa lura lejn nofs is-snin disgħin li tfakkarna fir-ritratti tal-ħajja ta’ billejl ta’ Tillmans:
Kien hemm għajdut li l-politika mejta. Ġiet iddikjarata l-miġja ta’ “ordni dinjija ġdida”. It-tmiem tal-Istorja kien qrib… Il-kelma “taqbida” ġiet skreditata bħala pass lura lejn il-Marxiżmu, saret oġġett taż-żuffjett. Mentri, meta niġu biex “niddefendu d-drittijiet”, l-ewwel li kienu jiġu f’moħħna kienu dawk tal-konsumatur.
Imwielda minn ġenituri tal-klassi tal-ħaddiema fl-1940, Ernaux kienet

— “Kollox Iperpolitiku” ta’ Anton Jäger
Ġieli jagħti l-każ li, jien u naħseb fuq ktieb li qed naqra, nibda nara f’kotba jew xogħlijiet oħrajn l-istess ħsieb, jew mod ta’ ħsieb mhux wisq ’il bogħod minnu, tant li nibda nissuspetta li fil-fatt qed jgħidu l-istess ħaġa, li l-kwistjoni qed jarawha mill-istess perspettiva. U allura, x’kumbinazzjoni li qed naqra żewġ jew tliet kotba miktubin fi żminijiet għalkollox differenti li qed jipproponu l-istess ħsieb! L-istess jiġrili jien u nikteb. Nibda nhewden fuq idea li mbagħad nibda naraha f’kull kitba oħra li naqra. Għadni kif qrajt it-traduzzjoni mill-Grieg Antik għall-Malti tal-Frammenti

— “Il-Lanza, il-Labra, il-Qo…” ta’ Loranne Vella
Gilgamex huwa x’aktarx l-uniku persunaġġ mil-letteratura tal-Lvant Nofsani Qadim li huwa magħruf fuq livell popolari. Fil-fatt, ħafna għandhom l-impressjoni li l-Gilgamex huwa l-uniku xogħol letterarju li qatt inkiteb jew li nafu bih mid-dinja tal-Mesopotamja. Ħafna mill-ftit Assirjologi li hawn fid-dinja jersqu lejn l-istudju tal-Mesopotamja minħabba Gilgamex, spiss biex jaqraw il-ġrajjiet tiegħu bl-Akkadi, għax din il-lingwa tħaddan id-djaletti tal-Assirja u l-Babilonja. Ħafna huma dawk li jaħsbu li l-ġrajja nstabet kollha, li għandna llum kull framment li hemm bżonn biex ngħaqqdu t-tifrik fli

— “Gilgamex, Dak li Ra l-Qiegħ” ta’ Omar N’Shea
GĦall-ħabta tal-1915, ħaddiema fil-barrieri magħrufa bħala Tal-Ħerba, pass ’il bogħod mill-barrieri tan-Naxxari f’Bur Mgħeż, sabu quddiem għajnejhom l-għadam sfuż tar-riġlejn tal-iljunfant. Mill-ewwel issejħu fuq il-post Despott u l-assistent tiegħu Rizzo, iżda dawn it-tnejn irmew is-sejbiet minħabba li aktar kampjuni bħalhom, u f’kundizzjoni aħjar minnhom, setgħu jinħarġu mid-dagħbien Ta’ Kandja. L-ewwel sejba tagħhom stess kienet parti mix-xedaq tal-lemin ta’ ħanżir (Sus scrofa) u ftit pulzieri aktar ’l isfel il-fdalijiet ta’ riġel sħiħ ta’ ċerv (Cervus elaphus, var. barbarus). F

— “Bur Mgħeż #4” ta’ Omar N’Shea
Hawn m’hawnx xemx. Is-sema abjad bħall-għadam. Ħares ’l hawn. Baħħ, m’hawnx ruħ. Ir-riħ ivenven u l-weraq jinxef. Fejn mar il-gawwi, jittajjar fuq truf l-art? Jitbaskat fin-nirien ta’ nżul ix-xemx. Tar lejn artijiet imbiegħda malli nġema’ s-sħab. Fejn qed tistaħba x-xemx tisreġ, fejn mar id-dawl? Ħares lejja. Wiċċi kulur it-terra, donni rajt fatat. U ara għajnejja, mhux qed tarahom neżlin ġol-ħofra, imdawrin swidija? Għażiż tiegħi, ġieli ħarist lejn sema ikħal, u ftit ftit rajtu jiddallam u jissaħħab, imbagħad jiswied? Ftit wara jinfetħu bwieb is-sema u fil-pr

— “Lejl u Nhar” ta’ Miriam Galea
Ħames mitt pass. Ħames mitt pass hemm mill-aħħar tarġa quddiem il-bieb tax-xogħol għall-bus stop li rrid nieqaf u nistenna fuqha. Saru l-ħamsa u nofs u ħamsa, u r-riħ ta’ Diċembru reġa’ tani naqra ħajja wara tmien sigħat inħares lejn skrin, inħarbex l-emails li jintemmu bil-kind regards u li jibdew bil-hope this email finds you well — dejjem b’exclamation mark biex il-persuna li tirċeviha tkun taf li jien waħda minn dawk l-orrajt. Inħares lejn it-tabella tal-bus stop darb’oħra biex inkun ċertissima li qiegħda fuq il-waqfa t-tajba. Mhux għax ma nafx jekk jienx ippustjata sew, imma tibda thewden war

— “Manifest Kontra ż-Żmien” ta’ Kris Polidano
Ir-rebbiegħa welldet inkwiet ġdid f’moħħ iċ-ċkejkna Gabrielle; għall-ewwel darba bdiet tagħraf il-lingwi differenti li trabbiet bihom. Qabel, mingħajr ma taħseb, kienet tuża l-Malti ma’ sħabha tal-iskola, u taħlita ta’ Mooré u Franċiż m’ommha u z-zija (kif kienet issejjaħ lil Maimouna). Issa kienet bdiet titħawwad, ma tafx b’liema lingwa ħa tindirizza lin-nies tal-ħwienet, għax Nathalie kienet bdiet tibgħatha tixtri. Meta xi ħadd ikellimha bl-Ingliż kienet tlaqlaq u tgedwed u tinħaraq. Bdiet tipprova tuża lingwa waħda għal sentenza waħda imma ndunat li kienet qed taħseb b’taħlita ta’ lingwi u ma

— “Ħsieb il-Ħamiema” ta’ Noah Fabri
Jien u Alice qed niffurmaw xirka li fiha hemm aħna biss. Alice għandha għajnejha lewn l-ambra illustrata, u xagħar iswed folt li jinżel għall-ponta fuq moħħha. Tajba fl-isports, u moħħha jilħqilha għall-matematika. Meta tkun waħedha, timmarka dirgħajha bl-iskieken ta’ missierha. Il-feriti tgħattihom taħt kmiem twal. Billejl, meta norqod għandha, nagħfas ġismi ma’ tagħha u bil-ponot ta’ subgħajja mmiss il-ġeometrija tal-marki. Norqdu mgħannqin. Lil Alice nħobbha wisq. Mhux l-imħabba diżinteressata li għandi għal familti, lanqas il-ġenn li nħoss għal dawk l-idoli li l-ħitan ta’ kamarti miksijin b’

— “Likantropi” ta’ Davinia Hamilton
Kull fejn tħares tara kurċifiss: Kristu tal-ġibs fl-agunija divina. Fuq il-ħitan hemm inkwatri bir-ritratti tal-uċuħ imwerwra tal-bniet li ġew qabilna. Is-sorijiet għaddejjin bit-tonka u l-velu iswed qishom fuq wiċċ l-ilma. Insejħulhom “The Sisterhood”, imma mhux f’wiċċhom. Diffiċli taqta’ kemm għandhom żmien; diffiċli tqishom bħala nisa, bħal ommijietna u z-zijiet li jagħmlu l-lipstick u l-powder u l-fwieħa. Hemm minnhom iktar henjin; hemm min jitkerrah u jirrabja. Kultant, tisparixxi xi waħda minnhom. Tmut, jew tiġi trasferita. Is-soru li kienet tgħallimna l-Franċiż sparixxiet u bla kliem ġiet

— “Likantropi” ta’ Davinia Hamilton
Lill-missirijiet u l-ommijiet ta’ kull min kellu jgħaddi mill-istorja tal-“ħabiba”. Ħabiba — kull tfajla li qatt kelli kemm meta kont meqjus liżbjana u kemm issa. Tipo, il-ħbieb li tieħdu d-dar kollha tkunu ħxejtuhom? Ġieli, ifhem, ġraw xi affarijiet ma’ ħbieb imma mhux kollha kemm huma; u jekk taf li hi t-tfajla tiegħi għax ma ssejħilhiex hekk? Għalfejn kull relazzjoni tiegħi tibqa’ tiġi meqjusa bħala ħbiberija? Mela, mara u raġel li mhux miżżewġin u ilhom jgħixu flimkien, jew tafu li huma koppja, issejħulhom miżżewġin għalkemm mhumiex, u lili għalkemm intom ċerti li jien għarus tibqgħu tirreferu

— “Qarn” ta’ Romeo Roxman Gatt
Mort nimxi. Ħafna kittieba u filosfi kitbu dwar il-merti tal-mixi — minn Walter Benjamin, li osserva lil dawk li jimxu fil-bliet u postijiet urbani, għal Kant, Nietzsche, Wordsworth, Thoreau u oħrajn li sabu s-sabar tagħhom qalb in-natura. F’Wanderlust, Rebecca Solnit tikteb hekk:
Ir-ritmu tal-mixi jiġġenera tip ta’ ritmu tal-ħsieb, u l-passaġġ fil-pajsaġġ jirrifletti jew iqanqal il-passaġġ qalb sensiela ta’ ħsibijiet. Dan joħloq konsonanza stramba bejn il-passaġġ intern u dak estern, konsonanza li tagħtina ħjiel li l-moħħ huwa wkoll forma ta’ pajsaġġ li mod kif nistgħu ngħaddu min

— “Żerriegħa” ta’ Davinia Hamilton
Nathalie u Maimouna kienu ltaqgħu Ouagadougou meta kienu għadhom tfajliet. Missier Nathalie kien jaħdem mal-gvern, u hi trabbiet f’maisonette mdaqqas, l-armarju mimli porċellana, missierha jġib il-ħelu wara x-xogħol u ħutha jagħmlu x-xogħol tal-iskola waqt li hi taparsi tgħin lil ommha fil-kċina kulur l-għeneb. L-imħabba ta’ bejnha u bejn ommha kienet toħroġ iktar fit-tisjir milli fil-kliem. Meta kienet żgħira, Nathalie xtaqet issir attriċi; kien jaffaxxinaha ċ-ċinema. Meta kienet bdiet titfarfar iffissat fil-films ta’ Djibril Diop Mambéty u Idrissa Ouédraogo, imbagħad fil-films Franċiżi.

— “Ħsieb il-Ħamiema” ta’ Noah Fabri
Otman reġa’ kitbilha għaxart ijiem wara, fis-27 ta’ April 1971, u qalilha li se jmur field break fit-12 ta’ Mejju 1971. Fl-ittra aċċenna għal xi ħaġa li ġrat bejniethom fil-passat, iżda x’kien ġara eżattament mhux ċar. Milli jidher semmietlu xi ħaġa li dejqitu u li ma xtaqx jitkellem iktar dwarha. Idawwar il-kliem minnufih għal kritika tal-Kunsill tal-Kmand Rivoluzzjonarju, ta’ Gaddafi u t-tmexxija tiegħu li diġà qed tikxef snienha sentejn biss wara l-kolp ta’ stat, u fuq ix-xewqa li jitlaq minn Tripli u jmur lura l-Ingilterra fejn kien mar jagħmel sena jistudja. Lesta li tiġi miegħi l-Ingilt

— “Es Sidr #1” ta’ Omar N’Shea
Pirotta jtemm ix-xogħol tiegħu — xogħol li ħadlu ’l fuq minn tletin sena, mifrux fuq erba’ volumi u iktar minn tlett elef paġna — billi jgħid li dan l-istat independenti li kien għadu kif faqqas issa kellu bżonn sew tal-għaqda biex ikun jista’ jiffaċċja l-isfidi tal-ġejjieni:
… imma l-idea tal-indipendenza, u l-kburija nazzjonali li nisslet, malajr sabu espressjoni fix-xogħol ta’ ġenerazzjoni ġdida ta’ kittieba, poeti, drammaturgi u artisti. L-ekonomija bil-mod il-mod marret ’il quddiem, l-emigrazzjoni bdiet tbatti, u l-idea li tkun Malti ħadet tifsira ġdida għal ħafna li qabel ma kinux ħab

— “Kontra Tagħna Għaliex Mag…” ta’ Joe Gatt
Qed naqra l-minuti tal-laqgħa tas-Senior Review Group li saret f’Washington, fil-5 ta’ Ottubru, 1971. Ma tantx damet, għoxrin minuta kollox, bejn it-15:35 u l-15:57. Kissinger ried jitkellem dwar Malta. Fil-laqgħa kien hemm Ural Alexis Johnson. Johnson kien ilu fis-servizz mit-tletinijiet u sal-1971, kellu diġà karriera twila f’kull rokna tad-dinja. Kien infurmat sew dwar Malta għax kien ilu xi xahrejn desk officer. Qal lil Kissinger li se jiddiskutiha hu lil Malta waqt il-laqgħa. Johnson sostna li kellhom biex jiftaħru fejn tidħol is-sitwazzjoni ta’ Malta għax it-taħditiet kienu s

— “Es Sidr #1” ta’ Omar N’Shea
Retour à Reims jiddokumenta l-kollass tal-politika tal-massa, billi jsegwi moviment orbitali mill-partit għall-privatizzazzjoni fis-snin tmenin u disgħin, flimkien mal-eklissi gradwali tad-dinjiet soċjali li kienu abitaw il-ġenituri ta’ Eribon. Iżda diġà fis-snin disgħin it-teorija politika kienet fasslet fiżjonomija tal-era l-ġdida postpolitika — waħda li identifikat fatturi ewlenin għar-rimpjazzament tagħha stess. Għax-xjenzat politiku Brittaniku Colin Crouch, iż-żmien tal-postpolitika kien ikkaratterizzat minn paradoss. Kif jikteb fil-bidu ta’ Post-Democracy (2004), fil-mill

— “Kollox Iperpolitiku” ta’ Anton Jäger
Sant’Anjeże kienet aristokratika Rumana li tant kienet tobgħod id-dnub li għamlet wegħda ta’ kastità, biex b’hekk tersaq aktar qrib Alla. Is-sorijiet jgħidulna li għandna nagħmlu bħalha u nagħżlu l-kastità. Fir-Religion, Sister Bernardine tgħidilna li ġisimna hu strument tal-Mulej u li m’għandniex nerħu lix-Xitan iħammġu. “Il-pjaċir kollu ħmieġ, Sister?” nistaqsi jien. Għandi kurżità ġenwina. “Meta niċħdu l-pjaċir nersqu eqreb t’Alla,” tweġibni. “Anki jekk tieħu pjaċir tiekol? Jew tmur timxi fin-natura? Jew tibqa’ rieqda fil-weekend?” “Il-pjaċir mhux dnub jekk ikun qed is

— “Likantropi” ta’ Davinia Hamilton
Temp ikrah illum.” Is-sema tqil, l-art għasra, il-bjut battala. Ili ma noħroġ. Fil-mera, wiċċi musfar u xagħri mitluq. Bl-istess flokk dawn l-aħħar jumejn u qalziet wiesa’ tal-piġama. Intella’ u nniżżel nixrifx mill-għatba ’l barra — nieħu naqra arja friska, inbiddel ftit, inderri. Iżda dawn l-erba’ ħitan wisq kennija. Lil hinn mill-maltemp, miċ-ċiera tan-nies u mir-rutina tax-xogħol, nagħżel li nestendi dan l-irtir domestiku. Hawn ġew ma jonqosni xejn: fadal xi bottijiet ikel fil-cupboard, jitħaddtu miegħi n-nies tat-televixin, u jżiegħel bija l-friex kbir u sħun. Negħreq ġo fih bħal f’baħar ar

— “Lejl u Nhar” ta’ Miriam Galea
Vera ħarset lejn oħtha fil-mera. Lejn it-tikmix li kien jikxef il-fatt li kienet avvanzata fiż-żmien imma fl-istess ħin jaħbi l-età preċiża tagħha. X’aktarx li kellha fuq it-tmenin sena sew, forsi saħansitra fuq id-disgħin. Għajnejha kienu għadhom jaħdmu tajjeb, bħas-sensi l-oħra tagħha. Iffukat fuq punt partikolari fil-ġenb ta’ wiċċha. Għal xi raġuni, waqt li qed timraħ f’dak id-deżert ta’ wiċċha, iż-żona b’dawk l-għoljiet u l-widien mimlijin għerien mudlama u sigrieti affaxxinatha iktar minn bnadi oħra. Poġġiet żewġt iswaba’ hemm u mellset il-ġilda bi ħlewwa liema bħalha. Imbagħad ġebbditha ft

— “Qamar Aħmar” ta’ Simon Bartolo
Waqt li kont qed naqra d-dokumenti li hemm fil-kaxxa bin-numru 764 fl-arkivji tal-President Amerikan Richard Nixon, sibt telegramma li Mintoff kien bagħat lill-Ambaxxatur Amerikan għal Malta John C. Prizlaff, lura fl-4 ta’ Jannar 1972. Fiha Mintoff kien qallu li għamel ġurnata jċempel lil Nixon u lis-Segretarju tal-Istat Henry Kissinger għax ried jitkellem magħhom direttament. Prizlaff innota mill-ewwel li Mintoff kien maħruq li ma ċemplulux lura; wara kollox kienu huma stess li wegħduh li jekk iċemplilhom, se jirrisponduh. Skont dokumenti arkivjali oħra li jinsabu fl-istess kaxxa, il-Prim Minis

— “Es Sidr #2” ta’ Omar N’Shea
Xhur ta’ skiet. Inqalleb biex insib xi ittra li timla l-vojt bejn l-aħħar ta’ Jannar u t-13 ta’ Mejju, 1972. Jgħidilha li ilu ma jisma’ mingħandha, li forsi trid jitlaqha fil-paċi. Sema’ li ltaqgħet ma’ xi ħadd ġdid, li rawha tiekol miegħu l-British Restaurant tal-Belt u li wara kienu qed jiżfnu flimkien. Ippruvajt niktiblek imma ma ridtx, mhux wara li sieħbi ġie Malta, iltaqa’ miegħek u għedtlu li spiċċajna. Imma jien u int twelidna għal xulxin, ħadd mhu se jidħol bejnietna u int miegħi biss tista’ tkun kuntenta. Issa tara, jekk veru nsejtni, la tarani terġa’ timtela bl-i

— “Es Sidr #2” ta’ Omar N’Shea
Żgur li ismi familjari. Żgur li smajt bosta stejjer fuqi. Iżda żgur qatt ma smajt dak li ġara bejni u bejn Persew. Nitolbok, iskot ftit u isma’ l-istorja tiegħi qabel nissarraf f’elf framment ta’ miti oħra… Mela darba, ħmistax-il sena ilu, meta kont għadni tifla, kont ngħix mal-ġenituri tiegħi, Foriku u Keto, fuq gżira serena mdawra b’baħar blu jwerżaq. Id-dar kienet ċkejkna, bi tlett ikmamar kollox; il-kċina, il-kamra tal-bżonnijet tagħna u l-kamra fejn konna norqdu jien u ħuti l-oħra. Għalkemm bejni u bejn ħuti l-kbar ftit snin biss kienu jifirduna — qabża ta’ sentejn kull wieħed — l-ikbar d

— “Medusa” ta’ Rowena Grech
Zeno Cosini jagħmel kollox nofs qalb. Imur ix-xogħol nofs qalb, jiżżewweġ nofs qalb, jaqlibha lill-mara nofs qalb. L-uniku suġġett li verament jinteressah huwa hu stess, il-marda tiegħu. It-tabib li kellem qallu biex jikteb dak kollu li għandu xi jgħid; bħall-psikoanalisti ta’ żmienu kellu fidi kważi għamja fil-kliem. Din wara kollox kienet l-innovazzjoni l-kbira ta’ Sigmund Freud. Li jekk il-pazjent jitħalla jitkellem liberament, f’atmosfera ta’ rilassament, jiftaħ qalbu daqslikieku kien ipnotizzat. Imma Cosini, jekk ma jaf xejn, jaf li l-affarijiet mhumiex daqshekk sempliċi. Jissuspetta

— “Il-Kuxjenza fit-Truf” ta’ Joe Gatt
16 ta’ Ottubru. X’saħħa fiha splużjoni? X’inhuma l-istejjer madwarha? Kaxxa infernali. Is-sajjieda kienu jistadu għall-bombi li għadhom ma splodewx. Filfla, l-aktar gżira mwarrba ta’ Malta fl-inħawi tal-Qrendi, kienet tintuża għall-prattika tal-isparar tar-rokits, missili u torpidows fi żmien l-Ingliżi. B’dawn il-ħsibijiet bdejt infassal Kaxxa Infernali: Explosions, biċċa xogħol tat-teatru totalment non-fiction. Din damet biex tintwera quddiem in-nies sentejn, sa Ġunju tal-2021, għax kien iż-żmien fejn seħħ dak li ma jitwemminx. Qatt ma ħsibt li kont se nkun maqful ġewwa għal żmien daqshe

— “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima