•  

Abeċedarju

  1. Allura hemm xi risposta xierqa għal dan il-kjass ta’ Baby Reindeer? Kif nistgħu ninħelsu mill-binarju tal-ħtija u l-innoċenza li n-neoliberaliżmu jisfrutta b’mod tant effettiv? Fil-pajsaġġ neoliberali, kif jargumenta Berardi, is-soċjetà m’għadhiex tirrikonoxxi kategoriji bħal ħaddiema u kapitalisti jew sfruttaturi u sfruttati. Minflok, nibqgħu b’dikotomija brutali ta’ “rebbieħa” u “telliefa”, iffurmata mill-kunċett ta’ għażla naturali. Din il-filosofija, adattata għall-kompetizzjoni fis-suq, infiltrat kull relazzjoni soċjali, billi tiddikjara li jekk int b’saħħtek u intelliġenti, tirnex

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun…” ta’ Davinia Hamilton

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun li Jmiss”
    ta’ Davinia Hamilton

  2. Bil-miġja tar-reality TV, is-sorveljanza ġiet trasformata f’forma ta’ divertiment li nnormalizzat l-att ta’ li tiġi osservat. Billi s-sorveljanza ġiet ippreżentata bħala esperjenza eċitanti, li ma tagħmilx ħsara, u anki ta’ aspirazzjoni, programmi bħal Big Brother għenu biex iwittu t-triq għal soċjetà fejn is-sorveljanza high-tech mhux biss tiġi aċċettata iżda mħaddna b’mod attiv. Big Brother, li fil-kitba ta’ George Orwell kien twissija kontra stat ta’ sorveljanza, issa nbidel f’ikona tal-kultura — u jservi bħala reklam għall-kapitaliżmu ta’ sorveljanza fejn it-traċċar tan-nies u l-ġbir

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun…” ta’ Davinia Hamilton

    — “Ilkoll Parti mill-Istaġun li Jmiss”
    ta’ Davinia Hamilton

  3. Ċertament, dawn il-magni tal-qari se jaħjuha l-letteratura. Fl-aħħar ikollna ġgajta fuq ġgajta ta’ qarrejja li anki jekk jitħajru jiktbu huma stess, xorta waħda jifdlilhom il-ħin biex jaqraw il-kitba tagħna. L-ilsna ż-żgħar, li s’issa jkunu gawdew mill-prestiġju tal-kitba artiġġjanali, issa jindunaw li jistgħu jibbenefikaw iktar minn din l-innovazzjoni milli biss joqogħdu jistennew li kulħadd jiggustahom għax żgħar. F’daqqa waħda jkollna miljuni fuq miljuni ta’ qarrejja u l-Malti jkollu sfera kbira daqs tal-Ingliż, l-Ispanjol, l-Għarbi, in-Navajo. Ilsienna issa jkun oċean immens, kożmos sħiħ ta’

    — “Il-Magna tal-Qari” ta’ Joe Gatt

    — “Il-Magna tal-Qari”
    ta’ Joe Gatt

  4. Chaosmose huwa t-titlu tal-ktieb finali ta’ Félix Guattari. Il-kunċett ta’ kaosmożi ħareġ mix-xogħol preċedenti ta’ Guattari, partikolarment mill-kunċett tar-ritournelle tiegħu u ta’ Gilles Deleuze. It-terminu “kaosmożi” jalludi għall-pożizzjoni ta’ awtorità tal-kaos, u l-prospett tal-evoluzzjoni ożmotika tal-kaos innifsu. Il-ħidma fundamentali tal-kaosmożi hija l-interazzjoni bla waqfien bejn ir-respirazzjoni kosmika u r-ritornelli tas-singularità. L-ordni stabbilita — soċjali, politika, ekonomika u sesswali — għandha l-għan li tinforza konkatenazzjoni li twebbes u toħnoq l-oxxillazzjo

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #2” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  5. Din id-darba ġejt għall-aħħar tas-sena, u mhux bir-Ryanair imma bil-KM Malta Airlines. Għal xi raġuni, dawk is-sedili tal-ġilda ħomor skuri minn ta’ żmien l-Air Malta, u leħen il-pilota jitkellem bil-Malti jserrħuli moħħi li se naslu qawwijin u sħaħ. Lanqas jinħass li l-aħħar tas-sena, avolja ma nafx kif suppost jinħass. Ilni xi sitt snin ma nkun hawn Malta f’daż-żmien. Bħalissa ħafna minn tad-dijaspora jkunu hawn ukoll. Fl-ajruplan kważi dejjem ninzerta lil xi ħadd li naf. Kulħadd jinżel jieħu r-ruħ u jirpilja mix-xitwa t’hemm fuq. “Il-vjaġġ it-tajjeb. Narawk dalwaqt. Jiena u missierek ku

    — “Immissjajtha Xi Naqra lil…” ta’ Manuela Zammit

    — “Immissjajtha Xi Naqra lil Malta, Manuela?”
    ta’ Manuela Zammit

  6. Erġajt lura Malta. U ilni ġa sena hawn. Bla ħsieb kienet din, ġita tas-sajf bħal kull sena oħra iżda din id-darba fost affarijiet oħra, kienet aħbar kerha li żammitni hawn. Ejja ngħidu li kien u għadu jagħmel sens li jien, Romeo, ninsab hawn. Sirna nafu li missieri kellu kanċer fl-istonku, ikrah ferm, tal-biża’ waħx. Imnalla kellu l-għasafar biex jedha u lil ommi, li hi l-pilastru tal-familja u mingħajrha ma nagħmlu xejn. Imnalla kellna ftit minn dawn l-għasafar id-dar magħna għax lil ommi ħabbewha wisq, u hi lilhom. Ommi tqala waħda kellha, u ħarġulha tnejn f’daqqa. Ifhem, mhux eżatt hekk l-ist

    — “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

    — “Qarn (silta)”
    ta’ Romeo Roxman Gatt

  7. Ftit xhur ilu mort nara lill-artist Salim Djaferi li ta performance tax-xogħol tiegħu Koulounisation. Djaferi jiddeskrivi lilu nnifsu bħala “Alġerin mill-Ewropa li l-Għarbi jitkellmu mfarrak”. Jibda l-performance billi jgħidilna li staqsa lil ommu kif tittraduċi “colonisation” mill-Franċiż għall-Għarbi. Hi twieġbu “koulounisation”, li tinstema’ kważi eżatt l-istess, imma din ma jsibhiex tweġiba sodisfaċenti. Fi kliemu, “jirrifjutaha”. Għandu jkun hemm kelma bl-Għarbi! Minn hawn jibda vjaġġ li jlaqqgħu ma’ ħafna nies, li jlaqqgħuh ma’ iktar nies waqt li jivvjaġġa bejn l-Alġerija u l-Belġju

    — “Kontra Tagħna Għaliex Mag…” ta’ Joe Gatt

    — “Kontra Tagħna Għaliex Magħna”
    ta’ Joe Gatt

  8. Ġilda. Kull bniedem adult għandu mal-erba’ kilogrammi ġilda. Jekk issaqsi lil xi ħadd għal lista tal-organi li għandu l-bniedem, għid li dak li jkun se jinsa jsemmilek il-ġilda, li hija l-ikbar organu fil-bniedem. Il-ġilda tgħattina, tiksina, bħal burdura li żżomm kollox fil-konfini tagħha, fi ħdanha. Il-ġilda tipproteġina, mill-elementi u minn daqqiet li kieku ma kienx għaliha jaqilgħuhom organi iktar sensittivi. Però l-ġilda hi tfakkira li aħna mġissma. Ma tantx tintuża dil-kelma f’dan is-sens; forsi messha tintuża iżjed. Qabel ma aħna dak jew l-ieħor, anzi, sabiex inkunu dak jew l-ieħor

    — “Ġilda” ta’ Kurt Borg

    — “Ġilda”
    ta’ Kurt Borg

  9. Godwin jgħidli li kien jasal Tripli bl-ajruplan. Norqod hemm, u mbagħad filgħodu naqbad ajruplan ieħor u mmur on site. Ajruplan chopper. Kien hemm għelieqi taż-żejt li kellhom djar tal-ġebel, jorqdu tnejn f’kamra waħda. F’dawn kien ikollok il-mess hall u l-klinika. U mbagħad, qabel ma nqala’ l-inkwiet bejn l-Amerikani u l-Libjani, kien hemm dawk li kienu jgħidulhom commuters, jaħdmu ġimagħtejn hemm u ġimagħtejn Tripli. U int semmejtli post, kien hemm post, Giorginpopoli, fejn joqogħdu l-Amerikani u l-expats. Kien speċi ta’ villaġġ, bħal Santa Marija l-Mellieħa. U ma konniex noqogħdu dejjem m

    — “Es Sidr #4” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  10. GĦejejt infittex fl-istess post, ’il  fuq u ’l  isfel, ’l  hemm u ’l  hawn. Bil-basket tqil fuq dahri, inserrep fuq ġewwa u fuq barra tal-passaġġ dejjaq biex ir-roti tal-hand luggage ma jeħlux fil-weraq kbir, kannella, mgħaffeġ fl-għadajjar tax-xita. Dan it-terminal ma nistax naqbad tarf fejnu. Hekk kif inżilt minn fuq tal-linja, fuq il-waqfa ta’ barra l-port, ħassejtni esperta, malajr erġajt sirt kunfidenti mat-toroq ta’ Palermo, minkejja li din hija biss it-tieni darba tiegħi f’din il-belt u l-ewwel darba f’din iż-żona kaotika. Hawn serbut karozzi jistennew biex jitilgħu abbord, qisu bħal meta kul

    — “Għalhekk qed nivvjaġġa bi…” ta’ Kristina Borg

    — “Għalhekk qed nivvjaġġa bil-mod”
    ta’ Kristina Borg

  11. Hawn m’hawnx xemx. Is-sema abjad bħall-għadam. Ħares ’l  hawn. Baħħ, m’hawnx ruħ. Ir-riħ ivenven u l-weraq jinxef. Fejn mar il-gawwi, jittajjar fuq truf l-art? Jitbaskat fin-nirien ta’ nżul ix-xemx. Tar lejn artijiet imbiegħda malli nġema’ s-sħab. Fejn qed tistaħba x-xemx tisreġ, fejn mar id-dawl? Ħares lejja. Wiċċi kulur it-terra, donni rajt fatat. U ara għajnejja, mhux qed tarahom neżlin ġol-ħofra, imdawrin swidija? Għażiż tiegħi, ġieli ħarist lejn sema ikħal, u ftit ftit rajtu jiddallam u jissaħħab, imbagħad jiswied? Ftit wara jinfetħu bwieb is-sema u fil-pr

    — “Lejl u Nhar” ta’ Miriam Galea

    — “Lejl u Nhar”
    ta’ Miriam Galea

  12. Ħadd ma jista’ jiċħad li ninsabu f’punt fl-istorja tad-dinja fejn għandna iktar minn kollox. Iktar krudeltajiet, iżda wkoll iktar ġesti ta’ rieda tajba. Iktar problemi finanzjarji, fl-istess ħin li iktar nies qed jistagħnew. Iktar kriżijiet ta’ kull xorta u għamla, ibda mill-ambjent u spiċċa bil-mard. L-istess, it-tagħrif dwar it-tnejn. Iktar ksenofobija u razziżmu, kif ukoll iktar diskorsi ta’ inklużjoni soċjali u ugwaljanza. Primarjament, għandna iktar minn kollox għaliex esposti għal ħafna iktar meta kkumparat ma’ dak li kien qabel jesponina għalih il-ġurnal ta’ kuljum, kemm-il darba kien jin

    — “Politika bla Nifs” ta’ Karl Baldacchino

    — “Politika bla Nifs”
    ta’ Karl Baldacchino

  13. Il-proċess li bih ktibt sens ta’ ħarifa kien għalkollox differenti minn kwalunkwe kitba oħra li qatt għamilt. Għal sitt ġimgħat bejn Lulju u Awwissu tal-2021 warrabt kollox u qtajtha li ma nagħmel xejn ħlief li nqum u nikteb. Ma ħallejtx lili nnifsi naqbad mal-internet ħlief biex niċċekkja xi referenza jekk verament ikolli bżonnha. Uħud mit-temi ċentrali tal-esejs kienu ilhom ftit iberrnu f’moħħi, tant li xi xhur qabel kont ftaħt dokument u fih niżżilt xi ideat bil-ħsieb li jekk xi darba jkolli stampa aktar ċara ta’ x’ridt nagħmel b’dal-proġett, ikolli xi ħaġa minn xiex nibda. It-ton u t-

    — “Dwar sens ta’ ħarifa” ta’ Kurt Borg

    — “Dwar sens ta’ ħarifa”
    ta’ Kurt Borg

  14. Jgħidu li kull relazzjoni fiha t-tlugħ u l-inżul tagħha, u din ta’ bejn dawn it-tnejn l-istess. Ma jinteraġixxux wisq ma’ xulxin, u din tgħin biex ir-relazzjoni jew konoxxenza ma tiqrasx daqstant malajr. Imma peress li hu jgħix ġo fiha, anki meta jagħmlu iktar minn jum ma jarawx u ma jkellmux lil xulxin, diffiċli biex ma taħsibx dwar, aħseb u ara tinsa, l-eżistenza tiegħu. Il-ħsejjes l-iktar li jagħtuha f’għajnha lilha. Issa daħħal radju, wasallu f’waħda mill-kaxxi li saret tistenna li ssib wara l-bieb ta’ kuljum. Iżommu mixgħul tista’ tgħid il-ħin kollu, u għalkemm bilkemm jinstema’, f’mu

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ” ta’ Glorianne Micallef

    — “L-Għoxx Mera tar-Ruħ”
    ta’ Glorianne Micallef

  15. Kien hemm raġuni oħra li żammitni hawn. Kien wasal il-mument, li kien ilu ġej minn dik il-ġurnata tat-twelid, li fl-aħħar sibt il-vuċi (għax il-kliem kont bejn wieħed u ieħor ġa sibtu) biex ngħid lil ommi u ’l  missieri bl-iżball li għamlu t-tobba u l-qwiebel. Stħajjiltni rġajt lura għal meta kelli xi sittax-il sena, fil-kċina bilqiegħda fuq ħoġor missieri, inħossni kemxejn stramb, bħas-soltu, għax ma kontx kapaċi nesprimi xi tip ta’ emozzjoni. Dak iż-żmien kont ippruvajt nikkoreġi l-iżball permezz ta’ żball ieħor, għalkemm jien ma narahx żball. Il-kelma “liżbjana” kienet pjuttost ħarxa, allura k

    — “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

    — “Qarn (silta)”
    ta’ Romeo Roxman Gatt

  16. L-art tal-bdiewa, l-art fejn il-bdiewa jkabbrulek il-frawli u ċ-ċitru li tant tħobb, qed tinsteraq u tinbiegħ mingħajr il-permess tagħhom. Il-qsim tal-art bejn is-sidien privati qed iwassal għal nuqqas ta’ art agrikola. U s-sigurtà tal-ikel tiegħek qed tisparixxi mingħajr ma taf. Ir-raba’ qed tinsteraq minn taħt imneħirna, mhux biss minn taħt imnieħer il-bdiewa, imma qed tinsteraq minna, aħna li nieklu minnha. Id-definizzjoni ta’ x’inhu “sid” tal-art agrikola hija mċajpra peress li ħafna bdiewa lanqas biss għandhom sjieda fuq arthom. Ħafna mir-raba’ ta’ Malta hija fil-fatt mikrija. Ftit hu

    — “Is-Sovranità tal-Ikel” ta’ Nicole Borg

    — “Is-Sovranità tal-Ikel”
    ta’ Nicole Borg

  17. Milli jidher minn dawn il-files fl-Arkivji, sadattant, Gatt kellu xi laqgħat man-Naxxari li kellu f’idejh l-utile dominium tal-parti ħamra tal-għar hekk kif jidher fuq il-pjanta, kif ukoll mal-prokuratur tal-Mensa Vescovile. In-nota tas-16 ta’ Lulju 1920, x’aktarx miktuba minn Gatt stess wara laqgħa minnhom, tirrapporta li Zammit kien aċċetta l-valur ta’ £37-10-0 għall-għar u l-art ta’ fuqu imma l-prokuratur tal-Mensa Vescovile staqsa għal żieda ta’ 50% fuq l-ammont dovut lilhom. Din iż-żieda kienet miktuba f’dispożizzjoni skont l-Artiklu 12 fl-Ordinanza XI (sic VI) tal-1910. Gatt, jew

    — “Bur Mgħeż #2” ta’ Omar N’Shea

    — “Bur Mgħeż”
    ta’ Omar N’Shea

  18. Nathalie u Maimouna kienu ltaqgħu Ouagadougou meta kienu għadhom tfajliet. Missier Nathalie kien jaħdem mal-gvern, u hi trabbiet f’maisonette mdaqqas, l-armarju mimli porċellana, missierha jġib il-ħelu wara x-xogħol u ħutha jagħmlu x-xogħol tal-iskola waqt li hi taparsi tgħin lil ommha fil-kċina kulur l-għeneb. L-imħabba ta’ bejnha u bejn ommha kienet toħroġ iktar fit-tisjir milli fil-kliem. Meta kienet żgħira, Nathalie xtaqet issir attriċi; kien jaffaxxinaha ċ-ċinema. Meta kienet bdiet titfarfar iffissat fil-films ta’ Djibril Diop Mambéty u Idrissa Ouédraogo, imbagħad fil-films Franċiżi.

    — “Ħsieb il-Ħamiema” ta’ Noah Fabri

    — “Ħsieb il-Ħamiema”
    ta’ Noah Fabri

  19. Otman ħallieli biss ismi, isem li għal snin twal f’żgħożiti xtaqt li kien differenti, iktar abjad, inqas jagħti fl-għajn, inqas iżarżar fil-widna. Imbagħad kien hemm kunjomi. Kont naf li l-ortografija tiegħu kienet finzjoni legali, trażliterazzjoni ad hoc ta’ kunjom Għarbi li n-nutar kien qaleb f’verżjoni vagament anglofonika, iżda li l-verżjoni tiegħu bl-Għarbi kienet intilfet fid-dokumenti notarili u li ma kien hemm l-ebda karta li fuqha qatt sibt miktub x’kien eżattament. Kull santissma għodwa, jum wara jum, l-għalliema kienu jistaqsuni kif ngħidu, bħallikieku ġie jżurni Sibaweyhi matul il-le

    — “Es Sidr #1” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  20. Partikolarment niftakar ċar BMW E30, griż kulur il-ġurdien, trid seba’ għajnejn biex tarah, b’TOP GUN miktuba daqs nofs il-windscreen, viċin fejn kont noqgħod. Riċentament dan il-mudell partikolari reġa’ sar imfittex ħafna, u l-prezzijiet tiegħu sparaw fl-aħħar snin. Dan meta wieħed iqis li għal nofs id-disgħinijiet, meta l-ewwel verżjoni ta’ dan il-mudell kellha madwar ħmistax-il sena, kienet moda li l-magna oriġinali tinbidel ma’ dawk il-magni mill-Ġappun, u ħafna E30, li kellhom il-body tqil u l-bżonn ta’ magna tiġbed biex jimxu, spiċċaw bit-Toyota u bl-Isuzu diesel, jekk mhux ukoll b’gearbox

    — “Inkejja #1” ta’ Ryan Falzon

    — “Inkejja”
    ta’ Ryan Falzon

  21. Qattajt il-vaganzi tas-sajf tal-1980 kważi kollha d-dar t’ommi tal-Iklin. Il-patt magħha biex noqgħod hemm u nkun nista’ ngħum sa billejl, kien li nagħti daqqa t’id, nieħu ħsieb l-annimali, naħsel il-karozzi u niżbogħ ix-xatba. Il-pixxina kienet id-dinja tiegħi: nifta’ l-ġebel fin-naħa l-fonda u nogħdos għalih, intellaq ma’ min jinżel jgħum, u nara x’qabża se nivvinta: jew gabrijoli minn fuq il-madum jew għal rasi minn fuq il-bejt. Ngħum min-naħa għall-oħra u lura fil-qiegħ u nżomm in-nifs. Nitla’ niekol il-patata maxx, nagħti l-laħam u l-ħut bil-moħbi lill-klieb, u nerġa’ ninżel fl-ilma. Is-saj

    — “Es Sidr #2” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

  22. Retour à Reims jiddokumenta l-kollass tal-politika tal-massa, billi jsegwi moviment orbitali mill-partit għall-privatizzazzjoni fis-snin tmenin u disgħin, flimkien mal-eklissi gradwali tad-dinjiet soċjali li kienu abitaw il-ġenituri ta’ Eribon. Iżda diġà fis-snin disgħin it-teorija politika kienet fasslet fiżjonomija tal-era l-ġdida postpolitika — waħda li identifikat fatturi ewlenin għar-rimpjazzament tagħha stess. Għax-xjenzat politiku Brittaniku Colin Crouch, iż-żmien tal-postpolitika kien ikkaratterizzat minn paradoss. Kif jikteb fil-bidu ta’ Post-Democracy (2004), fil-mill

    — “Kollox Iperpolitiku” ta’ Anton Jäger

    — “Kollox Iperpolitiku”
    ta’ Anton Jäger (tr Karl Baldacchino)

  23. Snin ilu ħadt id-deċiżjoni li, jekk se naqra xogħol letterarju jew kitbiet oħrajn b’lingwa li ma nafx — eż. ir-Russu, il-Ġappuniż, eċċ. — naqrahom tradotti mhux għall-Ingliż, kif kelli t-tendenza nagħmel meta kont għadni ngħix Malta, iżda għall-Franċiż jew it-Taljan, iż-żewġ lingwi oħrajn li nħoss li naf sew. Dan għax, wara snin kbar nikkonsma xogħlijiet bl-Ingliż, anki traduzzjonijiet, intbaħt kemm li meta nużaw lingwa waħda biss — u, aktar minn hekk, jekk dil-lingwa tkun ukoll il-lingwa kolonjali — bħala filtru ta’ dak kollu li ġej minn barra, dan idgħajjef l-impenn postkolonjali tagħna u jnessina li

    — “Il-Lanza, il-Labra, il-Qo…” ta’ Loranne Vella

    — “Il-Lanza, il-Labra, il-Qoffa, l-Azzarin”
    ta’ Loranne Vella

  24. Top of the World jagħmel parti mill-konfini ta’ Ħal Għargħur, periferija man-Naxxar. Huwa medda ta’ art b’terren xagħri, aħrax, tħares fuq il-Madliena, Baħar iċ-Ċagħaq, il-Magħtab u San Pawl il-Baħar. L-ismijiet lokali taż-żona huma Ġebel San Pietru, inkella l-Anċirietka. Għaxqet l-Għajn hija t-triq li tgħaddi minn qalb l-għolja, u tgħaqqad minn tarf sa tarf tar-raħal tal-Għargħur. Aktarx li r-referenza Ingliża għal dan il-lok żviluppat minn barranin li jżuru l-inħawi għal passiġġati; jew jaf sforz l-effett superjuri li tagħtik il-veduta minn hawn fuq, fejn appuntu wieħed iħossu fil-quċċata tad-

    — “Biex Tara Kif Jgħixu l-Oħ…” ta’ Ryan Falzon

    — “Biex Tara Kif Jgħixu l-Oħrajn”
    ta’ Ryan Falzon

  25. Vera ħarset lejn oħtha fil-mera. Lejn it-tikmix li kien jikxef il-fatt li kienet avvanzata fiż-żmien imma fl-istess ħin jaħbi l-età preċiża tagħha. X’aktarx li kellha fuq it-tmenin sena sew, forsi saħansitra fuq id-disgħin. Għajnejha kienu għadhom jaħdmu tajjeb, bħas-sensi l-oħra tagħha. Iffukat fuq punt partikolari fil-ġenb ta’ wiċċha. Għal xi raġuni, waqt li qed timraħ f’dak id-deżert ta’ wiċċha, iż-żona b’dawk l-għoljiet u l-widien mimlijin għerien mudlama u sigrieti affaxxinatha iktar minn bnadi oħra. Poġġiet żewġt iswaba’ hemm u mellset il-ġilda bi ħlewwa liema bħalha. Imbagħad ġebbditha ft

    — “Qamar Aħmar” ta’ Simon Bartolo

    — “Qamar Aħmar”
    ta’ Simon Bartolo

  26. Waqt żmien il-Covid rajt id-dokumentarju fuq TVM News dwar Filfla, u dan kien mument li fetaħli l-bibien beraħ. Minn naqra ta’ għajdut, storja, leġġenda tan-nies ta’ wara l-mina bdew jispuntaw friegħi ġodda. Id-dokumenti u l-mapep li juri Joe Sultana flimkien mal-memorji tiegħu qanqluni biex nipprova ngħaqqad u nilgħab b’dawn l-elementi fil-performance. Bdejt bil-prattika militari għax jien qatt ma kien għaddieli minn rasi li dak il-blat imġarraf madwar Filfla mhuwiex xogħol iż-żmien u t-tħabbit tal-mewġ imma xogħol il-bniedem. It-tifrik ta’ Filfla matul iż-żminijiet huwa diżastru teknoloġ

    — “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

    — “Splużjonijiet”
    ta’ Jimmy Grima

  27. Xħin Nathalie fetħet, xammet ir-riħa qawwija ta’ njam għadu ġdid li kienet qed tilqagħha dan l-aħħar kull darba li tasal lura d-dar. Kienu għadhom kif xtraw żewġ gwardarobbi ġodda fil-kmamar tas-sodda; li kellhom qabel, magħmulin mill-injam tal-balsa llustrat biex jixbah ’il-kewba, kienu bdew iżommu l-umdità, u ħwejjiġhom bdew jintnu eżatt wara li jkunu għadhom kif ħasluhom. Ħadet ir-ruħ li fl-aħħar kienu solvewha l-problema, imma l-ispiża tal-gwardarobbi l-ġodda, u tal-ħasil żejjed fl-aħħar ftit xhur, kienet għafsithom mhux ħażin fil-flus. F’mumenti bħal dawn kienet tinduna li anki żewġ pagi fu

    — “Ħsieb il-Ħamiema” ta’ Noah Fabri

    — “Ħsieb il-Ħamiema”
    ta’ Noah Fabri

  28. Żewġ proġetti panloġiċi jitfgħu dell fuq il-modernità, wieħed maħsub minn Leibniz u l-ieħor minn Hegel. Il-logos Hegeljan huwa mġissem fit-traġedja tal-istorja: ir-raġuni f’Hegel tasserixxi lilha nnifisha b’mod astut permezz tal-avvenimenti mdemmija u kkumplikati li jibdlu l-ħajja ta’ kuljum tal-poplu fl-Istorja (Geschichte). Il-proġett panloġiku ta’ Hegel jipprovdi mappa kunċettwali tat-triq għar-realtà tal-preżent tagħna mmarkata minn vjolenza bla waqfien. Il-kilba lejn it-totalizzazzjoni — l-orizzont tal-Aufhebung Hegeljan — iġġenerat it-tifrik li qed naraw l-effetti tiegħu issa

    — “Nifs: Kaos u Poeżija #5” ta’ Franco "Bifo" Berardi

    — “Nifs: Kaos u Poeżija”
    ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)

  29. Zeno Cosini jagħmel kollox nofs qalb. Imur ix-xogħol nofs qalb, jiżżewweġ nofs qalb, jaqlibha lill-mara nofs qalb. L-uniku suġġett li verament jinteressah huwa hu stess, il-marda tiegħu. It-tabib li kellem qallu biex jikteb dak kollu li għandu xi jgħid; bħall-psikoanalisti ta’ żmienu kellu fidi kważi għamja fil-kliem. Din wara kollox kienet l-innovazzjoni l-kbira ta’ Sigmund Freud. Li jekk il-pazjent jitħalla jitkellem liberament, f’atmosfera ta’ rilassament, jiftaħ qalbu daqslikieku kien ipnotizzat. Imma Cosini, jekk ma jaf xejn, jaf li l-affarijiet mhumiex daqshekk sempliċi. Jissuspetta

    — “Il-Kuxjenza fit-Truf” ta’ Joe Gatt

    — “Il-Kuxjenza fit-Truf”
    ta’ Joe Gatt

  30. 16 ta’ Ottubru. X’saħħa fiha splużjoni? X’inhuma l-istejjer madwarha? Kaxxa infernali. Is-sajjieda kienu jistadu għall-bombi li għadhom ma splodewx. Filfla, l-aktar gżira mwarrba ta’ Malta fl-inħawi tal-Qrendi, kienet tintuża għall-prattika tal-isparar tar-rokits, missili u torpidows fi żmien l-Ingliżi. B’dawn il-ħsibijiet bdejt infassal Kaxxa Infernali: Explosions, biċċa xogħol tat-teatru totalment non-fiction. Din damet biex tintwera quddiem in-nies sentejn, sa Ġunju tal-2021, għax kien iż-żmien fejn seħħ dak li ma jitwemminx. Qatt ma ħsibt li kont se nkun maqful ġewwa għal żmien daqshe

    — “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

    — “Splużjonijiet”
    ta’ Jimmy Grima

  31. 22 ta’ Marzu 1973. Irċevejt tliet ittri mingħandek, tal-1, it-2 u t-3 ta’ Marzu. Grazzi. Il-flus li bgħattlek tista’ tmur tixtri xi affarijiet għat-tieġ bihom, jew stennieni u la nasal immorru flimkien. Ktibtli li qed tfittex biex tikri dar għal sena. Għala sena? Mhux se ndumu Malta sena żgur, Jos. Jekk trid issib tikri xi mkien għal tlieta jew erba’ ġimgħat, tajjeb. Sakemm inkun hemm jien ikollna fejn noqogħdu. Imma mhux beħsiebni noqgħod ġej u sejjer minn Tripli għal Malta għaliex ma nistax u m’għandix il-ħin. Il-gvern jagħtina visa limitata u hemm limitu wkoll fuq kemm flus nistgħu noħorġu

    — “Es Sidr #3” ta’ Omar N’Shea

    — “Es Sidr”
    ta’ Omar N’Shea

Dekorazzjoni art-nouveau