Abeċedarju

Aħna kollha ħatja. Il-ħtija tiċċirkola mas-soċjetà, tippenetra l-arja bħad-duħħan mill-aħħar sigarett ħati ta’ xi ħadd li ħalef li did-darba żgur se jieqaf ipejjep. Il-ħtija minsuġa fil-mumenti żgħar u l-għażliet kbar li jikkostitwixxu ħajjitna. Tinsab fl-eżitazzjoni meta nixtru xi ħaġa mgeżwra fil-plastik, jew fil-qarsa li nħossu meta nixtru oġġett irħis li jista’ jkun magħmul minn ħaddiema sfruttati fl-isweatshops. Inħossuha meta nagħżlu li nordnaw takeaway għax m’għandniex aptit insajru, jew meta taparsi ma nindunawx bil-persuna li torqod barra fi triqitna lejn id-dar. Inħossuna ħatja li ma n

— “Ilkoll Parti mill-Istaġun…” ta’ Davinia Hamilton

— “Ilkoll Parti mill-Istaġun li Jmiss”
ta’ Davinia Hamilton
Bħalma żgur skoprew ħafna qabli, meta tkun qed tittraduċi mit-Taljan, il-Malti li qed taħdem bih ma tħossux uniformi. Fih ħafna li hu lixx u duttili, imma fih ukoll l-għoqiedi u l-ingroppi. Fil-Malti hemm ħafna Taljan li jgħaddi mingħajr ma tagħti kasu; imbagħad hemm it-Taljan tal-avukati. Filli tiskrupla għax tħossok m’int qed tagħmel xejn ħlief tbiddel ftit l-ortografija — “jien navvanza t-tali ipoteżi biex nispjega d-debbolezza ġovanili tiegħi, imma mingħajr konvinzjoni deċiża” — filli ttik rasek għax tinduna li qed tinstema’ iktar Taljan mit-test oriġinali. It-Taljan ta’ Svevo forsi mhux e

— “Il-Kuxjenza fit-Truf” ta’ Joe Gatt

— “Il-Kuxjenza fit-Truf”
ta’ Joe Gatt
Ċertament, dawn il-magni tal-qari se jaħjuha l-letteratura. Fl-aħħar ikollna ġgajta fuq ġgajta ta’ qarrejja li anki jekk jitħajru jiktbu huma stess, xorta waħda jifdlilhom il-ħin biex jaqraw il-kitba tagħna. L-ilsna ż-żgħar, li s’issa jkunu gawdew mill-prestiġju tal-kitba artiġġjanali, issa jindunaw li jistgħu jibbenefikaw iktar minn din l-innovazzjoni milli biss joqogħdu jistennew li kulħadd jiggustahom għax żgħar. F’daqqa waħda jkollna miljuni fuq miljuni ta’ qarrejja u l-Malti jkollu sfera kbira daqs tal-Ingliż, l-Ispanjol, l-Għarbi, in-Navajo. Ilsienna issa jkun oċean immens, kożmos sħiħ ta’

— “Il-Magna tal-Qari” ta’ Joe Gatt

— “Il-Magna tal-Qari”
ta’ Joe Gatt
Chaosmose huwa t-titlu tal-ktieb finali ta’ Félix Guattari. Il-kunċett ta’ kaosmożi ħareġ mix-xogħol preċedenti ta’ Guattari, partikolarment mill-kunċett tar-ritournelle tiegħu u ta’ Gilles Deleuze. It-terminu “kaosmożi” jalludi għall-pożizzjoni ta’ awtorità tal-kaos, u l-prospett tal-evoluzzjoni ożmotika tal-kaos innifsu. Il-ħidma fundamentali tal-kaosmożi hija l-interazzjoni bla waqfien bejn ir-respirazzjoni kosmika u r-ritornelli tas-singularità. L-ordni stabbilita — soċjali, politika, ekonomika u sesswali — għandha l-għan li tinforza konkatenazzjoni li twebbes u toħnoq l-oxxillazzjo

— “Nifs: Kaos u Poeżija #2” ta’ Franco "Bifo" Berardi

— “Nifs: Kaos u Poeżija”
ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)
Dan il-vjaġġ jifforma parti minn fażi ta’ riċerka u esplorazzjoni f’kuntest iktar wiesa’ tal-proġett tiegħi You Are What You Buy, li issa ilu għaddej għaxar snin u nixtieq nifhem fejn sejjer, fejn jista’ jmur, jekk forsi wasalx fit-tmiem tiegħu, jew hux qiegħed f’xi fażi ta’ transizzjoni, ta’ bidla. Ħadt il-fondi tal-Kunsill Malti għall-Arti għal sena sabbatika, li sabbatika mhi xejn. Il-fażi reċenti tal-proġett u dik kurrenti qed iħarsu lejn it-tibdil tal-klima, lejn il-politika tal-ikel fil-kuntest tal-gżira li ngħixu fuqha, u lejn kif nistgħu nipprattikaw forom diversi tal-ekonomija.

— “Għalhekk Qed Nivvjaġġa bi…” ta’ Kristina Borg

— “Għalhekk Qed Nivvjaġġa bil-Mod”
ta’ Kristina Borg
Erġajt lura Malta. U ilni ġa sena hawn. Bla ħsieb kienet din, ġita tas-sajf bħal kull sena oħra iżda din id-darba fost affarijiet oħra, kienet aħbar kerha li żammitni hawn. Ejja ngħidu li kien u għadu jagħmel sens li jien, Romeo, ninsab hawn. Sirna nafu li missieri kellu kanċer fl-istonku, ikrah ferm, tal-biża’ waħx. Imnalla kellu l-għasafar biex jedha u lil ommi, li hi l-pilastru tal-familja u mingħajrha ma nagħmlu xejn. Imnalla kellna ftit minn dawn l-għasafar id-dar magħna għax lil ommi ħabbewha wisq, u hi lilhom. Ommi tqala waħda kellha, u ħarġulha tnejn f’daqqa. Ifhem, mhux eżatt hekk l-ist

— “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

— “Qarn (silta)”
ta’ Romeo Roxman Gatt
Fl-ewwel jiem sfaritlek il-ġilda, ħalibi ma ġbidtux. Sqejtek tant tajjeb għal xhur sħaħ; niekol jien, tiekol int. Naf li l-ħlewwa tħobbha daqsi imma l-ħwawar ma tridhomx, waqaft nikolhom ’ħabba fik. Ixrob, sabiħ tiegħi. La kafè u lanqas te m’għadni nieħu, għax naf x’burdata jkollok int jekk nixrobhom jien. Imm’issa, għax barra, bħal donnok ma tafnix, ma nafekx. Erda’, ħanini, erda’ ħa tgħix. Ridtek tixrob ħalibi għal sena, sentejn, għal tlieta, nieqfu biss meta jasal iż-zmien. Mhux issa, mhux wara biss tlett ijiem. Hawn wisq nies bejnietna, jgħiduli x’għandi nagħmel bik. Irridna waħidna, i

— “Aċtu fl-Istonku” ta’ Loranne Vella

— “Aċtu fl-Istonku”
ta’ Loranne Vella
Ġewwa kamra f’dar fuq l-għolja tal-Wardija, Stefan kien għaddej iħit libsa wara l-oħra fuq magna tal-ħjata Elna Air Electronic li kien qala’ rigal meta għalaq ħdax-il sena. Id-drappijiet kien xtrahom dakinhar stess, filgħodu, m’għand il-Goldfish tal-Belt, ħanut wara s-Suq li kellu konsenja drapp li tant kien qadim li kien ġie lura moda. L-istilisti l-kbar Ewropej kienu qed ilibbsu n-nisa bi drapp ikkulurit u jixgħel, roża, isfar, aħdar. Il-Goldfish kellha ħanut mimli drapp bħalu imma ħadd ma riedu u allura ma kien jiswa kważi xejn. Kienu l-ħamsa ta’ waranofsinhar u Stefan kien diġà lesta libsa t

— “L-Aħħar Ballu tas-Sinjorini” ta’ Omar N’Shea

— “L-Aħħar Ballu tas-Sinjorini”
ta’ Omar N’Shea
Gilgamex huwa x’aktarx l-uniku persunaġġ mil-letteratura tal-Lvant Nofsani Qadim li huwa magħruf fuq livell popolari. Fil-fatt, ħafna għandhom l-impressjoni li l-Gilgamex huwa l-uniku xogħol letterarju li qatt inkiteb jew li nafu bih mid-dinja tal-Mesopotamja. Ħafna mill-ftit Assirjologi li hawn fid-dinja jersqu lejn l-istudju tal-Mesopotamja minħabba Gilgamex, spiss biex jaqraw il-ġrajjiet tiegħu bl-Akkadi, għax din il-lingwa tħaddan id-djaletti tal-Assirja u l-Babilonja. Ħafna huma dawk li jaħsbu li l-ġrajja nstabet kollha, li għandna llum kull framment li hemm bżonn biex ngħaqqdu t-tifrik fli

— “Gilgamex, Dak li Ra l-Qiegħ” ta’ Omar N’Shea

— “Gilgamex, Dak li Ra l-Qiegħ”
ta’ Omar N’Shea
GĦall-kuntrarju ta’ dak li kellu jiġri fis-snin ta’ wara, id-dikotomija li rrenjat fuq ix-xena politika ta’ Malta sa tmiem is-sittinijiet ma kinitx dik bejn il-Laburisti u n-Nazzjonalisti, imma pjuttost dik bejn il-Knisja fuq naħa, u l-Laburisti fuq in-naħa l-oħra. Ħaddieħor kien isib post fuq naħa jew oħra, skont kif jaqbillu. Anki Nerik Mizzi ġieli sab ruħu fuq in-naħa ta’ Mintoff, u anki Borg Olivier ġieli kisirha ma’ Gonzi. Minn żmien għal żmien, kull meta wasal għal xi pass kruċjali, Mintoff stess ipprova jara xi jkun irid Gonzi biex forsi jnaqqas xi ftit mill-ostilità bla waqfien tiegħu. L

— “Kontra Tagħna Għaliex Mag…” ta’ Joe Gatt

— “Kontra Tagħna Għaliex Magħna”
ta’ Joe Gatt
Hemm relazzjoni bejn il-purità u l-verità, u l-preferenza speċjali tal-pubbliku Amerikan għal politiċi li jigdbu hija (jew kienet?) magħrufa sew. Il-President Clinton għadda minn proċess ta’ impeachment talli gideb dwar suġġett intimu li ma kellu l-ebda rabta mar-rwol politiku tiegħu. Dan l-aħħar, is-suġġett tal-verità politika reġa’ ħa post ċentrali, wara l-pataflun gideb, aħbarijiet foloz, u manipulazzjonijiet redikoli li kellhom rwol kruċjali fil-kampanja ta’ Trump u l-ewwel sena fil-kariga. Permezz tal-multiplikazzjoni ta’ shitstorms fin-networks soċjali u fl-infosfera b’mod ġenerali,

— “Nifs: Kaos u Poeżija #6” ta’ Franco "Bifo" Berardi

— “Nifs: Kaos u Poeżija”
ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)
Ħadd ma jista’ jiċħad li ninsabu f’punt fl-istorja tad-dinja fejn għandna iktar minn kollox. Iktar krudeltajiet, iżda wkoll iktar ġesti ta’ rieda tajba. Iktar problemi finanzjarji, fl-istess ħin li iktar nies qed jistagħnew. Iktar kriżijiet ta’ kull xorta u għamla, ibda mill-ambjent u spiċċa bil-mard. L-istess, it-tagħrif dwar it-tnejn. Iktar ksenofobija u razziżmu, kif ukoll iktar diskorsi ta’ inklużjoni soċjali u ugwaljanza. Primarjament, għandna iktar minn kollox għaliex esposti għal ħafna iktar meta kkumparat ma’ dak li kien qabel jesponina għalih il-ġurnal ta’ kuljum, kemm-il darba kien jin

— “Politika bla Nifs” ta’ Karl Baldacchino

— “Politika bla Nifs”
ta’ Karl Baldacchino
Is-sajf rewwaħ sħana bla nifs madwar it-toroq. Fid-dellijiet qosra tal-bini mifruxin mat-triq, instema’ radju wara bieb itextex il-mużika tas-sittinijiet. Nathalie qabdet id Gabi u bdiet iżżeffinhielha. Kienet għadha kif ġabritha mill-iSkolasajf, u kienu qed jimxu bil-mod lejn id-dar. Nathalie rranġat il-cornrows vjola u ġabrithom sew bil-furfiċetti wara rasha. Kellha nofstanhar leave dakinhar, u b’hekk setgħet tiġbor liż-żgħira hi u tieħu pjaċir taraha tintilef fid-dinja tal-logħob, u tidħol f’din id-dinja hi wkoll. Qalet għall-erwieħ li ma kinitx daqshekk għajjiena bħalma kienet tkun wara ġurn

— “Ħsieb il-Ħamiema” ta’ Noah Fabri

— “Ħsieb il-Ħamiema”
ta’ Noah Fabri
Jumejn wara, fis-7 ta’ Novembru 1973, bagħtilha ittra ta’ tliet paġni, lista ta’ sentenzi kull waħda b’numru fil-ġenb, ittra-lista li fiha jirrispondi l-ittra li kienet bagħtitlu hi fid-29 ta’ Ottubru, l-għada ta’ għeluq sninha. Milli jidher fl-ittra tagħha kienet semmietlu xi nies u jgħidilha li m’għandux idea fuq min kienet qed titkellem. Jgħidilha li m’għandu l-ebda ħbieb Malta li joqgħod jitkellem magħhom fuqha. Jikkonfermalha li qatt ma bagħat lil ħadd għand ommha — mill-ewwel ġurnata li ltaqgħu. Jgħidilha li m’għandu l-ebda idea min hu dan il-Malti li mar għandhom, jgħidilha fuq dak li kien

— “Es Sidr #5” ta’ Omar N’Shea

— “Es Sidr”
ta’ Omar N’Shea
Kont qed naħseb dwar kif il-kunċett tal-“arti u l-ħajja” jista’ jkun applikabbli għal Malta. Dan il-kunċett, avolja ntuża f’ħafna kuntesti differenti, huwa ta’ spiss assoċjat mal-moviment tal-arti kontemporanja tas-snin sittin tal-Istati Uniti u l-Ewropa tal-Punent. Jinsisti li l-arti mhijiex biss il-pitturi jew l-iskulturi li jimlew il-ħitan u s-swali ta’ xi mużew kbir u elitist, maqtugħin għalkollox minn dak kollu li jiġri hemm barra, imma hija xi ħaġa li tista’ tinstab kullimkien u li kontinwament tipparteċipa fil-ħajja ta’ madwarha. Il-ħajja ta’ kuljum u l-isfidi li ġġib magħha huma wkoll si

— “Immissjajtha Xi Naqra lil…” ta’ Manuela Zammit

— “Immissjajtha Xi Naqra lil Malta, Manuela?”
ta’ Manuela Zammit
L-għada li rrekordjajna l-podcast, Aphroconfuso organizza serata ta’ qari, fejn kittieba qraw xogħol li diġà deher fil-ġurnal jew li għadu se jidher. Iltqajna fil-każin tal-Għaqda Mużikali Immakulata Kunċizzjoni fil-Ħamrun. Ħallejt f’idejn l-edituri tal-ġurnal biex jagħżlu silta minn “Ġilda” li xtaquni naqra dakinhar. Għamilt hekk kemm biex nabdika mir-responsabbiltà tal-għażla imma wkoll għax kelli kurżità dwar liema silta kienu se jagħżlu. Għażlu l-parti dwar l-Ingieret, fejn il-leitmotif tal-ġilda jiġi introdott u spjegat. Naħseb li kieku kelli nagħżel silta jien, kważi ċert li kienet

— “Dwar sens ta’ ħarifa” ta’ Kurt Borg

— “Dwar sens ta’ ħarifa”
ta’ Kurt Borg
Minn wara l-ħġieġ nadif tat-twieqi, minn wara l-purtelli magħluqin, minn wara l-purtieri miġmugħin, minn wara l-antiporti u l-bibien sokkjużi, minn wara għajnejn imbexxqin u nifsijiet bla waqfien, minn wara t-tentakli taż-żmien, u l-biża’ tar-reliġjożità, minn wara t-toqol ta’ ħajjiet mimlijin tbatija u t-toqol tax-xogħol, minn wara snin sħaħ ta’ għerf u injoranza, minn fuq pulptu mċappas bl-ipokrizija, minn fuq il-bjut u l-gallarijiet, minn wara l-ġuħ u l-għira tax-xjuħija — kollha kienu qed iħarsu lejh. In-nies tar-raħal mimlijin kurżità, mimlijin eċitament li wasal żagħżugħ fosthom, daħal għand

— “Qamar Aħmar” ta’ Simon Bartolo

— “Qamar Aħmar”
ta’ Simon Bartolo
Naħseb Marija mardet. Qed tinsa kollox. Tinsa l-irgiel. Tinsa l-formoli tat-taxxa. Tinsa l-ismijiet. Tinsa l-kotba. Tinsa s-sess. Tinsa l-ġranet tal-ġimgħa. Tinsa s-somom. Tinsa tiekol. Tinsa tagħtas. Tinsa tqum. Tinsa tiftaħ jew tagħlaq il-purtiera. Tinsa ssakkar il-bieb minn ġewwa. Tinsa l-arloġġ. Wiċċ Marija għadu żagħżugħ u mislut, għajnejha jolqtuk u ħaddejha weqfin, iżda wiċċha kulur mitfi u taħt għajnejha iswed. Marija nsiet tixgħel id-dawl. Fil-kamra waqa’ dlam ħiemed. Ix-xemx nieżla kulur il-larinġ tittawwal minn wara l-ħajt wieqaf faċċata tat-tieqa. It-televixin

— “Lejl u Nhar” ta’ Miriam Galea

— “Lejl u Nhar”
ta’ Miriam Galea
Otman wasal Malta fis-17 ta’ Diċembru 1972, tliet snin wara li kienu ltaqgħu għall-ewwel darba. Hawnhekk ikolli ndur għal arkivju ieħor biex nipprova nsir naf kif qattgħu l-ħin tagħhom f’dak ix-xahar. Bdejt infittex fil-file Dex biex nara nsibx xi noti. Sibt envelopp b’xi karti rqaq, kważi trasparenti, karta ħarir li bħalha kien ikun hemm fl-albums tar-ritratti bejn paġna u oħra. Fuqhom kien qed jgħallimha tikteb bl-Għarbi: hi tniżżel il-kelma bl-Ingliż fuq ix-xellug u fuq il-lemin hu jikteb l-ekwivalenti bl-Għarbi korsiv. Nibda ninduna li għallimha tikteb u għalhekk għandha l-kitba tixbah sew l

— “Es Sidr #3” ta’ Omar N’Shea

— “Es Sidr”
ta’ Omar N’Shea
Poeżija bl-Ingliż li ktibt hija “Acne & Horny” fuq ktejjeb ċkejken li tathuli ħabiba tiegħi tal-qalb. Djarju qisu veru seta’ kien ta’ Romeo. Warda fl-aħmar imnaqqxa fuq qoxra tal-ġild ħadra. Minflok fuq Ġuljetta qed nikteb fuqi u fuq it-T. Lit-tfajla tiegħi niktbilha poeżiji imma ġeneralment nibgħathomlha email jew niktibhom fuq karta tal-kompjuter. Darba għamiltilha ktieb; ħadt il-ħin fuqu, ma kienx kliem biss. Hi tiktibli veru sabiħ, tikteb sabiħ b’mod ġenerali. Meta tmur lura lejn Barċellona tħallili koċċ ittri ċkejknin imferrxin mad-dar. Taħt l-imħadda, jew fil-wax ta’ xagħri, fil-kexxun

— “Qarn (silta)” ta’ Romeo Roxman Gatt

— “Qarn (silta)”
ta’ Romeo Roxman Gatt
Qed ngħixu fi żmien fejn ir-regħba u l-ħsara fuq il-pjaneta li bdiet mill-Ewropa ħames mitt sena ilu waslet f’punt fejn il-kitla qed tagħli. L-ikel issa jissimbolizza wkoll l-inugwaljanza u l-inġustizzji tal-katini tal-provvista u l-kapitaliżmu globali, il-ħela u l-ġuħ, u l-ikbar deċiżjonijiet politiċi li għandna bżonn nieħdu huma dwar l-ikel. Meta ngħid li xtrajt il-ħaxix m’għand il-ħanut ta’ ħdejja, qed infiehem li hu ġabu jew minn barra jew mill-pitkalija, u kull tadama kellha storja kkumplikata mill-art li nibtet fiha sal-vjaġġ li ħadet biex waslet fuq mejda f’nofs Spazju Kreattiv, vjaġġ li

— “Insalata” ta’ Noah Fabri

— “Insalata”
ta’ Noah Fabri
Retour à Reims jiddokumenta l-kollass tal-politika tal-massa, billi jsegwi moviment orbitali mill-partit għall-privatizzazzjoni fis-snin tmenin u disgħin, flimkien mal-eklissi gradwali tad-dinjiet soċjali li kienu abitaw il-ġenituri ta’ Eribon. Iżda diġà fis-snin disgħin it-teorija politika kienet fasslet fiżjonomija tal-era l-ġdida postpolitika — waħda li identifikat fatturi ewlenin għar-rimpjazzament tagħha stess. Għax-xjenzat politiku Brittaniku Colin Crouch, iż-żmien tal-postpolitika kien ikkaratterizzat minn paradoss. Kif jikteb fil-bidu ta’ Post-Democracy (2004), fil-mill

— “Kollox Iperpolitiku” ta’ Anton Jäger

— “Kollox Iperpolitiku”
ta’ Anton Jäger (tr Karl Baldacchino)
Suppost ġieha ġimagħtejn ilu. Forsi qed iħawwad. Hi u żżomm idha u l-manku tat-test ’il bogħod mill-bqija ta’ ġisimha, biex ma joqtorx il-bewl li inevitabbilment spiċċa ma’ jdejha fuq kuxxtejha, rat linja ħamra tifforma mix-xejn taħt it-tieqa ċkejkna tat-test, imbagħad linja oħra ħdejha. Tgħolli ħuġbejha. Għax avolja kienet qed tistennieha, xorta ħassitha xi ftit sorpriża b’din il-konferma li ġisimha kien għammieli. Tqala minn ħamsa tispiċċa f’korriment, ħafna drabi fl-ewwel trimestru, ftakret lettur tal-ostetrika tgħidilhom. Mhux bix-xorti li għandha hi imma. Minn fejn int?

— “Sottomissjoni” ta’ Glorianne Micallef

— “Sottomissjoni”
ta’ Glorianne Micallef
Top of the World jagħmel parti mill-konfini ta’ Ħal Għargħur, periferija man-Naxxar. Huwa medda ta’ art b’terren xagħri, aħrax, tħares fuq il-Madliena, Baħar iċ-Ċagħaq, il-Magħtab u San Pawl il-Baħar. L-ismijiet lokali taż-żona huma Ġebel San Pietru, inkella l-Anċirietka. Għaxqet l-Għajn hija t-triq li tgħaddi minn qalb l-għolja, u tgħaqqad minn tarf sa tarf tar-raħal tal-Għargħur. Aktarx li r-referenza Ingliża għal dan il-lok żviluppat minn barranin li jżuru l-inħawi għal passiġġati; jew jaf sforz l-effett superjuri li tagħtik il-veduta minn hawn fuq, fejn appuntu wieħed iħossu fil-quċċata tad-

— “Biex Tara Kif Jgħixu l-Oħ…” ta’ Ryan Falzon

— “Biex Tara Kif Jgħixu l-Oħrajn”
ta’ Ryan Falzon
Viżibbilment, it-terren tal-postpolitika kien jikkondividi ħafna karatteristiċi ewlenin mal-iperpolitika li fl-aħħar waslet biex ħaditilha postha — id-dimobilizzazzjoni u d-dgħufija tas-soċjetà ċivili, it-tqaċċit mill-għeruq tal-partiti, iż-żieda fl-iżolament tal-istat mill-pressjoni popolari. Iżda n-novità dejjem tippresupponi kuntrast — għax ma nżommux terminu iktar familjari? Fis-snin ta’ wara l-kollass finanzjarju tal-2008, beda jinħall b’mod konsistenti ż-żmien is-silġ tal-politika li ġie wara l-kollass tal-Ħajt ta’ Berlin. Tul il-Punent kollu — minn Occupy Wall Street fl-Istati Uniti sa 1

— “Kollox Iperpolitiku” ta’ Anton Jäger

— “Kollox Iperpolitiku”
ta’ Anton Jäger (tr Karl Baldacchino)
Waqt żmien il-Covid rajt id-dokumentarju fuq TVM News dwar Filfla, u dan kien mument li fetaħli l-bibien beraħ. Minn naqra ta’ għajdut, storja, leġġenda tan-nies ta’ wara l-mina bdew jispuntaw friegħi ġodda. Id-dokumenti u l-mapep li juri Joe Sultana flimkien mal-memorji tiegħu qanqluni biex nipprova ngħaqqad u nilgħab b’dawn l-elementi fil-performance. Bdejt bil-prattika militari għax jien qatt ma kien għaddieli minn rasi li dak il-blat imġarraf madwar Filfla mhuwiex xogħol iż-żmien u t-tħabbit tal-mewġ imma xogħol il-bniedem. It-tifrik ta’ Filfla matul iż-żminijiet huwa diżastru teknoloġ

— “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

— “Splużjonijiet”
ta’ Jimmy Grima
X’inhi l-poeżija? Il-bnedmin għala jiftiehmu poetikament bil-kliem, il-ħsejjes, u s-sinjali viżwali? Għaliex niżżerżqu lil hinn mil-livell konvenzjonali tas-semjożi? Għaliex inħollu s-sinjali mill-qafas ta’ skambju stabbilit tagħhom? Hölderlin jikteb, “Miżgħud bil-mertu, iżda poetikament / Il-bniedem jgħammar fuq din l-art.” L-att poetiku qiegħed hawn kuntrarju għal dak li l-bniedem “jistħoqqlu”, jimmerita. X’inhu l-mertu? Naħseb li l-mertu huwa l-kwalità ta’ li int tkun denju, li jistħoqqlok tifħir jew premju, il-kwalità li tkun tlaħħaq mal-valuri (konvenzjonali) ta’ individwi f’xenar

— “Nifs: Kaos u Poeżija #1” ta’ Franco "Bifo" Berardi

— “Nifs: Kaos u Poeżija”
ta’ Franco "Bifo" Berardi (tr Karl Baldacchino)
Żgur li ismi familjari. Żgur li smajt bosta stejjer fuqi. Iżda żgur qatt ma smajt dak li ġara bejni u bejn Persew. Nitolbok, iskot ftit u isma’ l-istorja tiegħi qabel nissarraf f’elf framment ta’ miti oħra… Mela darba, ħmistax-il sena ilu, meta kont għadni tifla, kont ngħix mal-ġenituri tiegħi, Foriku u Keto, fuq gżira serena mdawra b’baħar blu jwerżaq. Id-dar kienet ċkejkna, bi tlett ikmamar kollox; il-kċina, il-kamra tal-bżonnijet tagħna u l-kamra fejn konna norqdu jien u ħuti l-oħra. Għalkemm bejni u bejn ħuti l-kbar ftit snin biss kienu jifirduna — qabża ta’ sentejn kull wieħed — l-ikbar d

— “Medusa” ta’ Rowena Grech

— “Medusa”
ta’ Rowena Grech
Zeno Cosini jagħmel kollox nofs qalb. Imur ix-xogħol nofs qalb, jiżżewweġ nofs qalb, jaqlibha lill-mara nofs qalb. L-uniku suġġett li verament jinteressah huwa hu stess, il-marda tiegħu. It-tabib li kellem qallu biex jikteb dak kollu li għandu xi jgħid; bħall-psikoanalisti ta’ żmienu kellu fidi kważi għamja fil-kliem. Din wara kollox kienet l-innovazzjoni l-kbira ta’ Sigmund Freud. Li jekk il-pazjent jitħalla jitkellem liberament, f’atmosfera ta’ rilassament, jiftaħ qalbu daqslikieku kien ipnotizzat. Imma Cosini, jekk ma jaf xejn, jaf li l-affarijiet mhumiex daqshekk sempliċi. Jissuspetta

— “Il-Kuxjenza fit-Truf” ta’ Joe Gatt

— “Il-Kuxjenza fit-Truf”
ta’ Joe Gatt
16 ta’ Ottubru. X’saħħa fiha splużjoni? X’inhuma l-istejjer madwarha? Kaxxa infernali. Is-sajjieda kienu jistadu għall-bombi li għadhom ma splodewx. Filfla, l-aktar gżira mwarrba ta’ Malta fl-inħawi tal-Qrendi, kienet tintuża għall-prattika tal-isparar tar-rokits, missili u torpidows fi żmien l-Ingliżi. B’dawn il-ħsibijiet bdejt infassal Kaxxa Infernali: Explosions, biċċa xogħol tat-teatru totalment non-fiction. Din damet biex tintwera quddiem in-nies sentejn, sa Ġunju tal-2021, għax kien iż-żmien fejn seħħ dak li ma jitwemminx. Qatt ma ħsibt li kont se nkun maqful ġewwa għal żmien daqshe

— “Splużjonijiet #1” ta’ Jimmy Grima

— “Splużjonijiet”
ta’ Jimmy Grima
22 ta’ Marzu 1973. Irċevejt tliet ittri mingħandek, tal-1, it-2 u t-3 ta’ Marzu. Grazzi. Il-flus li bgħattlek tista’ tmur tixtri xi affarijiet għat-tieġ bihom, jew stennieni u la nasal immorru flimkien. Ktibtli li qed tfittex biex tikri dar għal sena. Għala sena? Mhux se ndumu Malta sena żgur, Jos. Jekk trid issib tikri xi mkien għal tlieta jew erba’ ġimgħat, tajjeb. Sakemm inkun hemm jien ikollna fejn noqogħdu. Imma mhux beħsiebni noqgħod ġej u sejjer minn Tripli għal Malta għaliex ma nistax u m’għandix il-ħin. Il-gvern jagħtina visa limitata u hemm limitu wkoll fuq kemm flus nistgħu noħorġu

— “Es Sidr #3” ta’ Omar N’Shea

— “Es Sidr”
ta’ Omar N’Shea