L-istorja hija dejjem inqas ambigwa mill-aħbarijiet. Dan ilna nafuh, anki jekk kultant ikollna nostalġija perversa għal żminijiet iktar sempliċi meta, skont kif internalizzajna l-Istorja, kulħadd kien jaf fejn hu fid-dawra ta’ ġrajjietna u d-distinzjoni bejn stat ta’ gwerra u stat ta’ paċi kienet ċara daqs dik bejn lejl u nhar. Issa d-dinja hija mappa mċajpra ta’ gwerer mhux iddikkjarati, gwerer minsija, massakri li jissejħu gwerer, gwerer li ma jissejħux gwerer, gwerer li ħadd ma jiftakar li għadhom għaddejjin, gwerer li ħadd ma jaf fiex qegħdin. L-atturi tat-teatri tal-gwerra huma mferrxin mal-erbat irjieħ. Ġieli dawn il-gwerer huma dwar fruntieri li nħolqu jew tħassru fil-gwerer ta’ qabel. Bosta drabi gwerra li sehemna fiha jista’ komodament jinħeba fid-distanza u ċ-ċpar tal-battalja, tqanqal gwerra oħra fil-pajjiżi tagħna meta nies li ħarbu minn dawk il-gwerer jazzardaw jersqu lejn xtutna. L-erba’ siltiet li qed nippubblikaw dan ix-xahar jagħtuna ritratt minn naħat differenti, minn punti differenti taċ-ċiklu storiku li jħarbat il-mapep u l-ħajjiet. “#Amerikapost Tqila” ta’ Lusine Khartyan tlaqqagħna ma’ protagonista Armena li ssib solidarjetajiet sottili u eki tal-imgħoddi fil-ħajja ġdida tagħha ġewwa l-Amerka. Għalkemm suppost għandha kulma trid f’dan il-pajjiż, xorta għadha tinħakem minn biżgħat antiki, u tiggranfa ma’ kull ħaġa li tista’ sserħilha rasha li verament sabet id-dar tagħha. F’“Shaft taż-Żibel”, Iva Pezuashvili jirrakkonta l-istorja ta’ Genna u Milla, storja normali ta’ mħabba u ġiri bir-rota li kultant tiġi interrotta minn kapitlu ġdid u vjolenti fl-istorja tat-Tmiem tal-Unjoni Sovjetika. Fiċ-ċiklu ta’ poeżiji “Fejn Ħallejtha r-Rota Meta Ħrabt?”, Karl Schembri jagħtina l-istorja ta’ dawk li għalihom m’hemm ebda ambigwità dwar il-gwerra, dawk li għalihom il-ġwerra għandha prezz għoli u immedjat ta’ demm u terrapien. Il-poeżiji ta’ Karl huma ġejjin minn intervisti li għamel man-nies tal-post waqt li kien qed jaħdem bħala ġurnalist, u jużaw il-forma tal-poeżija veritiera biex dawn l-istejjer jeħlu b’mod iktar permanenti milli s-soltu tippermettilna ż-żifna makabra tal-aħbarijiet. Fl-aħħar nett Ilija Đurović jirrifletti dwar ilsienu, u għalkemm kulħadd jixtieq iserraħlu moħħu li fid-dinja m’hawnx lingwi kbar u żgħar, hu jaf eżatt x’jaħseb dwar dan. L-esej tiegħu dwar l-esperjenza tiegħu fl-istituzzjonijiet letterarji Ewropej jisimha “Il-Lingwa tal-Ewropa Hija l-Ipokrizija u l-Flus”. Jekk ngħixu fi żmien meta lanqas nafu eżattament min hu fi gwerra u min mhux, jekk aħna aħniex fi gwerra, jew jekk il-gwerer anki fil-pajjiżi ġirien tagħna spiċċawx jew għadx iridu jibdew, kif nistgħu nkunu nafu jekk aħna hux qed ngħixu fil-paċi? Kif jista’ jkollna stampa ċara ta’ xi nfissru meta ngħidu li rridu ngħixu fil-paċi? Bħalma hawn min lill-ġenoċidju jrid isejjaħlu gwerra, hawn min lill-kompliċità jrid isejħilha paċi .